از سوى ديگر نسبت به آفت ها و آسيب ها و تنبلى ها و تن پرورى ها و سستى و سهل انگارى و سربار بودن و كلّ بر ديگران بودن نهى و ملامت شده و فرموده اند:

«مَلْعُونٌ مَنْ أَلْقَى كَلّهُ عَلَى النّاسِ».[1]

كار و تلاش انسان ساز است؛ جوهره و شاكله انسانيت با كار شكل مى گيرد؛ ايمان و عمل صالح دو مؤلفه اصلى تشكيل دهنده شخصيت انسان هاست؛ ايمان مانند اصل مى ماند و عمل صالح مانند شاخه و برگ و هر دو مكمل و لازم و ملزوم يكديگر و شاخه ها در پويايى ريشه ها موثر و ريشه ها در رشد شاخه موثر و هر دو بيان كننده چهره كامل انسان و نشان دهنده درخت انسانيت اند.

در بيانى از امام سجاد (ع) آمده است كه فرمودند:

«مَا أَزْرَعُ الزَّرْعَ لِطَلَبِ الْفَضْلِ فِيهِ وَ مَا أَزْرَعُهُ إِلَّا لِيَتَنَاوَلَهُ الْفَقِيرُ وَ ذُو الْحَاجَةِ».[2]

زراعت نمى كنم تا برترى بخواهم بلكه صرفا براى تامين نيازمندان و محتاجين اقدام مى نمايم.

معلوم مي‌شود امام خود كشاورزى مى نموده اند و هدف هم كمك به نيازمندان و حاجت‌مندان بوده است؛ نه براى امتياز خواهى و امتياز طلبى. ما بايد براى رشد و توسعه علمى و نيز براى ايجاد بازار كار و اشتغال برنامه ريزى و تدبير نمائيم و زمينه ها و بسترهاى لازم را براى تحولات علمى و عملى و توسعه و پيشرفت برداريم و از ظرفيت‌هاى انسانى و طبيعى جهت عزت و اقتدار جامعه اسلامى‌

[1] . همان، ج 17، ص 32.

[2] . همان، ج 23، ص 396.