پيش‌گفتار

هر علمى،در بدو ظهور و پيدايش،بسان نوزادى ناتوان است كه در دامان پرمهر مادرى مهربان متولد شده و پيوسته تحت مراقبت وى قرار مى‌گيرد تا در آينده‌اى طولانى و با تلاش‌هاى مداوم والدين،جوانى قوى و نيرومند گردد.

علوم و دانش‌ها،در آغاز،از مغز يك يا چند دانشمند بزرگ،به وسيلۀ الهامات غيبى،تراوش نموده،به وجود مى‌آيند.آن‌گاه،در بستر زمان،به دست تواناى باغبانان بزرگ باغ علم،قهرمانان نامى صحنۀ دانش و انديشمندان بزرگ جهان آگاهى، پرورش يافته و گام‌به‌گام،مراحل تكاملى خود را طى مى‌نمايند.اين تكامل براى ما انسان‌ها ايستايى نداشته و تا بى‌نهايت،ادامه دارد.

علم شريف و فن ارزشمند اصول فقه نيز از اين قانون كلى پيروى مى‌كند.اين علم،از جملۀ علوم اسلامى بوده و در دامان پاك آيين آسمانى اسلام طلوع نموده و بنيانگذاران اصلى آن،پيشوايان معصوم شيعه،به ويژه امام باقر و امام صادق عليهما السّلام هستند كه خود فرموده‌اند:«علينا القاء الاصول و عليكم بالتفرع».

پس از ايشان،در طول تاريخ،اين علم،به دست تواناى محققان فرزانه و عالمان نام‌آور،سير تكاملى خود را ادامه داده تا آنجا كه ما امروز شاهد عالى‌ترين و درخشان‌ترين مراحل تعالى آن هستيم.

بسيار بجاست كه در اين مقام،فهرست‌گونه،نام مشاهير علماى اين فن را-كه در اين نوشتار،از كتاب‌هاى آنان استفاده‌هاى فراوانى برده‌ايم و به تناسب،كلماتى را از آنان نقل نموده و زينت كتاب خويش ساخته‌ايم-يادآور شويم؛زيرا كه«عند ذكر الصالحين تنزل الرحمة».