صحيح نيست.به جهت اينكه استثنا اخراج حكمى است كه مستثنى منه موضوعا شامل همۀ افراد مى‌شود؛سپس بعض از افراد را حكما خارج مى‌كنيم و اگر بعض العلماء گفتيم،از اول شمول بعض العلماء نسبت به علماى فاسق مسلم نشده تا بعد ما استثنا كنيم و خروج حكمى باشد.پس استثنا غلط است.

همان‌طور كه صحيح نيست بگوييم:اكرم بعض العلماء العدول؛كه ابتدا كلمۀ «بعض»را به كار ببريم،سپس با مخصص متصل تخصيص بزنيم كه:العدول به جهت اينكه موضوع از اول معين نشده بلكه مبهم بود و از اول شمولش نسبت به غير عدول مسلم نشده تا ما تخصيص بزنيم و بگوييم:فقط العدول.

به خلاف آنجا كه«كل»بياوريم كه در آن صورت،موضوع كاملا محدد و معين است.

آن‌گاه،هم استثنا صحيح است و هم ساير مخصصات متصله كه بگوييم:«اكرم كل عالم الا الفاسقين».

بناء على هذا،ادات عموم وضع شده‌اند براى عموم و شمول؛و بعد از تخصيص هم،دلالت بر عموم و شمول مى‌كنند اما قبل از تخصيص،دايرۀ مدخول ادات موسع بود ولى بعد التخصيص،اين دايره مضيق شده است و اين تأثيرى ندارد.

اما در مدخول ادات عموم:

در مدخولشان هم مجازيتى پيدا نشده است.به جهت اينكه مدخول(كه كلمۀ عالم يا انسان...باشد)وضع شده براى نفس ماهيت و طبيعت به نحو لا بشرط.يعنى «عالم»وضع شده براى«ذات ثبت له العلم»و«كاتب»وضع شده براى«ذات ثبت له الكتابة»و...و هيچ‌گونه دلالتى بر افراد و مصاديق ندارد(نه كلا و نه بعضا)و دلالت بر جميع يا بعض،از دال ديگر فهميده مى‌شود(كه كلمۀ«كل»يا«بعض»يا امثال آن باشد).

روى اين اساس،اگر اين مدخول را مقيد نموديم،يعنى گفتيم:اكرم كل عالم عادل، يا،اكرم كل عالم الا الفاسقين،در اينجا عالم در معناى خودش استعمال شده(كه «ذات ثبت له العلم»باشد)و آن خصوصيت يعنى اراده شدن ما عدا الخاص(الفاسق) را قيد و مقيد دلالت دارند از باب تعدد دال و مدلول.و در باب مطلق و مقيد خواهد