زندگى‌نامه مؤلف يا اتوبيوگرافى‌[1]

بسم اللّه الرحمن الرحيم هو المقدّر

لا يخفى كه مجموعه رخدادها و حوادث و فراز و نشيبهاى زندگى يك انسان را زندگى‌نامه مى‌نامند و بنابراين زندگى‌نامه هر كسى در حقيقت داستانى است كه قهرمان اصلى آن خود او است اگر چنانچه آدمى خود اقدام به نوشتن شرح زندگى خود نكند نسل آينده و تاريخ هرگز او را نشناخته و ناشناخته خواهد ماند. بعنوان نمونه:

حافظ شيرازى نامى است كه براى هر ايرانى آشنا است و شخصيّت علمى و ادبى او براى هيچ‌كس پوشيده نيست ولى احدى به شرح حال او مطّلع نبوده و آگاهى كاملى نسبت به او ندارد چون حافظ در حيات خود اقدام به نوشتن شرح حال خود ننموده و لذا دست مورّخين بسته است و حتّى تذكره‌ها هم قلم را به وادى سكوت برده‌اند و تنها كتبى نظير كتاب «لباب الألباب» اثر محمّد عوفى، تذكرة الشعراء اثر دولتشاه سمرقندى، تذكرة الأولياء اثر عطّار، نفحات الانس جامى و غيره اشاره‌اى كوتاه نسبت به حافظ شيرازى داشته و دارند امّا اين معنا در خور شخصيّت حافظ نيست كه تنها ذكرى و نامى از او برده شوده، البتّه در عصر حاضر اين مشكل برطرف شده و شخصيّتها، مؤلّفين،

[1] مخفى نماند كه بعضى از نويسندگان، خود شرح حالشان را بصورت كامل يا از جهاتى معيّن برشته تحرير درآورده‌اند و شرح حالى كه كسى درباره خود مى‌نگارد و مى‌نويسد اتوبيوگرافى ناميده مى‌شود.

لازم به تذكّر است كه استخدام الفاظ يا( وام‌گيرى) در زبان فارسى به دو صورت آمده است:

1- واژه‌هاى عاريتى كه در گذشته به واژه دخيل مشهور بوده است. 2- گرته‌بردارى

واژه اتوبيوگرافى جزء واژه‌هاى عاريتى است كه بنابر نقل فارسى و آئين نگارش سال دوّم متوسطه هر زبانى بر حسب نيازهاى خود واژه‌هائى از زبان بيگانه به وام مى‌گيرد، و اين وام‌گيرى نه تنها بخودى خود خطرى براى زبان نيست بلكه به غناى آن نيز فزونى مى‌بخشد، البته بعضى همواره گرفتار اين خيال باطل بوده و هستند كه براى حفظ زبان فارسى بايد با تمام وجود كوشيد و همه نيروهاى خود را بسيج نمود تا فقط توان ما صرف ساختن واژه‌هاى فارسى گردد، و حال آنكه خطر جاى ديگر است به عقيده نگارنده خطرى كه اكنون زبان فارسى ما را تهديد مى‌كند از جانب زبانهاى غربى است آن هم نه در زمينه واژه‌هاى عاريتى بلكه در زمينه گرته‌بردارى نحوى و معنائى مى‌باشد و استفاده از واژه« اتوبيوگرافى» در كتب مختلف بويژه در كتب آئين نگارش مؤيّد همين معنا است كه وقتى براى واژه‌اى معادل فارسى وجود نداشته باشد استفاده از همان واژه به ظرافت و قدرت زبان مى‌افزايد.