جماران، مسجد جامع

نویسنده (ها) : حسن موسوی زاده

آخرین بروز رسانی : سه شنبه 19 آذر 1398

جماران، مسجد جامع \ masjed(d-e) jāmeʾ-e jamārān\ ، مسجدی در خیابان حسنی‌کیا، کوی نیایش منتهی به میدان اصلی جماران که در 1381 ش تخریب شد و در شهریور 1388 ش ساختمان جدید آن به بهره‌برداری رسید.

قدمت مسجد جامع پیشین به اوایل دورۀ ناصری می‌رسید. این مسجد نخستین‌بار در 1325 ش به وسیلۀ سید حسن هاشمی علیا (جمارانی)، و بار دیگر در 1370 ش توسط هیئت امنای مسجد مرمت و بازسازی شده است. مسجد جامع قدیم حدود 350 مـ2 مساحت داشت که دارای کاشی‌کاریهایی زیبا بود؛ اما با افزایش جمعیت جماران، این مسجد دیگر پاسخ‌گوی نیاز اهالی نبود. ازهمین‌رو، برای توسعۀ مسجد، ابتدا منزلی در جنب غربی مسجد به مساحت 100 مـ2 توسط امام جماعت فعلی مسجد یعنی حجت‌الاسلام و المسلمین سید مهدی امام‌جمارانی با کمکهای مردمی خریداری شد. سپس حاج تقی منایی منزلی را به مساحت 400 مـ2 که در شمال مسجد واقع بود، خریداری نمود و زمین آن را به مسجد اهدا کرد و به این ترتیب، زمینی به مساحت 850 مـ2 برای توسعه و بازسازی مسجد در نظر گرفته شد.
در واقع وسعت کم، فرسودگی بنا، و نیاز به مسجدی مدرن که جواب‌گوی احتیاجات محله و منطبق با اهمیت و شهرت بین‌المللی آن باشد، از عوامل اصلی ساخت مسجد جدید بود. سرانجام، ساختمان قدیمی مسجد تخریب گردید و عملیات احداث از 1384 ش آغاز شد و در شهریور 1388 ش هم‌زمان با شب عید فطر به بهره‌برداری رسید («مسجد جامع جماران»، بش‌ ؛ گلباف، «افتتاح ... »، بش‌ ، «مروری ... »، بش‌ ).
مسجد جامع جماران در دو طبقه به اضافۀ زیرزمین و بالکن بنا شده، و معماری آن زیبا، و آمیزه‌ای از معماری جدید و سنتی است. در پروژۀ ساخت این مسجد حدود 60 گروه پیمانکار در زمینه‌های مختلف به سرپرستی مهندس شاهین همکاری داشتند.
از ویژگیهای ساختمان مسجد می‌توان به نمای ساختمان، محراب و گنبد هشتی زیبای آن اشاره کرد. اگزوزهای خروج و تهویۀ هوا؛ سامانۀ صوتی مسجد؛ مسئلۀ رفت‌وآمد و راه تردد (دسترسی 100٪ به فضاهای موجود)؛ سالن مخصوص مراسم ختم یا همایش؛ نور و روشنایی؛ محراب؛ سنگ‌کاری؛ سرویسهای بهداشتی مجزا و کامل در هر طبقه؛ پردۀ هوایی نامرئی در بالای درِ ورودی برای جلوگیری از ورود هوای سرد در زمستان؛ موتورخانۀ مجهز؛ آسانسور؛ راههای خروجی اضطراری در مواقع بروز خطر؛ اسپیلتهای دومنظوره؛ سامانۀ گرمایش کف زمین؛ نصب شیشه‌های دوجداره برای جلوگیری از ورود و خروج سرما، گرما و صدا و دیگر موارد، از دیگر بخشها و امکانات رفاهی مسجد به شمار می‌آید.
از ائمۀ جماعات این مسجد از آغاز تا کنون می‌توان به سید جلیل جمارانی، سید ابراهیم جمارانی، سید حسین جمارانی، و سید حسن جمارانی اشاره کرد. از 1346ش تا به امروز (1388 ش) نیز امامت جماعت این مسجد بر عهدۀ حجت‌الاسلام و المسلمین سید مهدی امام جمارانی است. در این مسجد نمازهای یومیه (صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشا) همه روزه به صورت جماعت برگزار می‌شود. از کارهای فرهنگی این مسجد می‌توان به انتشار ماهنامۀ جماران و نشریۀ داخلی نور جماران اشاره کرد. در مقابل این مسجد چنار چندصدساله‌ای با قطر بیش از 5 متر وجود دارد (همانجا؛ «امام جمارانی ... »، 3-11؛ اژدری، 4-5).

مآخذ

اژدری، محمد، «گفت‌وگو: مشارکت در ساخت مسجد، فیض و ... »، جماران، ماهنامۀ فرهنگی محلۀ جماران، تهران، 1388 ش، شم‌ 2؛ امام‌جمارانی، سید مهدی (حجت‌الاسلام و المسلمین)، «گفت‌وگو ... »، نور جماران، نشریۀ داخلی مسجد جامع جماران، تهران، 1388 ش، شم‌ 1؛ گلباف، عبدالله، «افتتاح مسجد جامع جماران»، شمیران (مل‌ )؛ همو، «مروری بر تاریخ جماران»، محلۀ جماران (مل‌ )؛ «مسجد جامع جماران»، کتاب اول (مل‌ )؛ نیز:

Ketabe avval, www.ketabeavval.ir/ Tehran/ 2272. aspx (acc. Feb. 6, 2010); Mahalle-ye Jamaran, http:/ / mahalle jamaran.blogfa.com (acc. Feb. 6, 2010); Shemiran, http:/ / shemiran.blogfa.com/ post-279.aspx.
حسن موسوی‌زاده