فضلعلی، امام زاده

نویسنده (ها) : حسن موسوی زاده

آخرین بروز رسانی : جمعه 6 تیر 1399

فضلعلی، امامزاده \ emām-zāde fazl-ºalī \ ، امامزاده‌ای در محلۀ ناران لواسان واقع در دهستان لواسان کوچک.
امامزاده فضلعلی در منطقه‌ای کوهستانی در منتهاالیه شهر لواسان، در ضلع جنوبی محلۀ ناران و حمام تاریخی آن واقع شده است (سروقدی، 166؛ پازوکی، 1 / 196). نسب این امامزاده بنا بر متن زیارت‌نامه‌ای که در داخل بقعۀ آن نصب شده است، به امام موسى کاظم (ع) بازمی‌گردد (همو، 1 / 198).
بنای اصلی بقعه مربع‌شکل است و با مساحتی حدود 100 مـ2 در فضایـی بـه مساحـت 500‘2 مـ2 قرار دارد (طباطبایی، 115).

قدمت بنای اولیۀ این بقعه با توجه به ویژگیهای معماری بنای امامزاده و مقایسۀ آن با موارد مشابه، به سده‌های 7 و 8 ق می‌رسد. بنای امامزاده فضلعلی شامل دو بخش تاریخی بقعۀ اصلی و ایوان جنوبی است؛ بنای بقعۀ اصلی به صورت چلیپا ساخته شده، و دارای گنبد پیازی شکل است. ایوان بنا نیز که سقف آن دارای طاق و تویزه است، در سمت جنوبی احداث شده است.
سنگ لاشه و ملاط گچ سنتی، از مصالح اصلی بنا به شمار می‌آیند. این بنا در 1373 ش بازسازی و مرمت گردید و در طی آن تمام سطوح خاوری و باختری بنا با آجر پوشانده شد؛ بدنۀ فضای داخلی بقعه نیز تا ارتفاع 120 سانتی‌متر با سنگ مرمر سفید و سطوح بالا و ایوان شمالی آن آیینه‌کاری شد؛ همچنین نمای داخلی ایوان جنوبی در پایین با سیمان تگری، و سطوح بالاتر و زیر طاق و تویزه‌ها نیز با گچ اندود گردید. پس از مرمت در ضلع شرقی و غربی بنا دو طاق‌نما تعبیه، و تمام سطوح بالای بقعۀ امامزاده با ورق گالوانیزه (شیروانی) پوشانده شد. این بقعه دارای دو ضریح فلزی جدیدالاحداث و ضریح چوبی قدیمی است. در بدنۀ ضریح چوبی قدیمی امامزاده فضلعلی عبارتی حک شده است که با نام امروزی این امامزاده سازگاری ندارد. درِ بقعه، دری چوبی و منبت‌کاری شده به تاریخ 1272 ق (متعلق به دورۀ ناصرالدین شاه قاجار) است که سازندۀ آن را با خطوط شکستۀ نستعلیق، آقابابا نوایی معرفی کرده است. بقعۀ امامزاده فضلعلی در مهر 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است (پازوکی، 1 / 196- 198؛ سروقدی، همانجا) .

مآخذ

پازوکی طرودی، ناصر، آثار تاریخی شمیران، تهران، 1382 ش؛ سروقدی، محمدجعفر، بقاع متبرکۀ استان تهران، تهران، 1384 ش؛ طباطبایی، محمدهادی و دیگران، تهران 100، ویژه‌نامۀ صدسالگی شهرداری تهران، تهران، 1387 ش.

حسن موسوی‌زاده