سینما، موزه

نویسنده (ها) : سعیده صائبی مقدم

آخرین بروز رسانی : جمعه 6 تیر 1399

سینما، موزه \ mūze-ye sīnemā \ ، موزه‌ای با موضوع تاریخ سینمای ایران، واقع در محلۀ باغ‌فردوس شمیران.
این موزه با هدف گردآوری، حفظ، ثبت و عرضۀ مناسب میراث سینمای ایران، نخست در 1377 ش کار خود را در خیابان لاله‌زار، کوچۀ پیرنیا آغاز کرد و سپس در 1381 ش به مکان کنونی در باغ‌فردوس (ه‌ م) منتقل شد. ترتیب نمایش آثار در نمایشگاههای این موزه براساس سیر تحول تاریخی سینما ست و تمامی آثار اهدایی‌اند. تالارها و اتاقهای موزه عبارت‌اند از:

تالار آغازگران

در این تالار، به پیشینۀ بنای تاریخی باغ‌فردوس، موزۀ سینما، و پیدایش سینما در جهان و ایران پرداخته شده، و همچنین تصاویری از نخستین تصویربرداریهای تاریخ سینمای ایران توسط میرزا ابراهیم ‌خان عکاس‌باشی و نخستین آگهیهای سینمای ایران به نمایش درآمده است. معرفی و تصاویر پیش‌گامان سینمای ایران، بازیگران و عوامل اصلی فیلم‌سازی به همراه نخستین تجهیزات فیلم‌سازی در ایران، و غرفه‌های اختصاصی آوانس اوگانیانس، عبدالحسین سپنتا، ابراهیم مرادی، محسن بدیع و دانشگاه سیراکیوز از دیگر بخشهای این تالار است.

تالار معاصران

در این تالار، تصاویر صحنه و پشت صحنۀ فیلمها، پرترۀ کارگردانان، فیلم‌برداران، چهره‌پردازان، و طراحان صحنه و لباس و همچنین نمونه‌هایی از اکسسوار و طراحیهای صحنه و لباس سینمای ایران به نمایش گذاشته شده است. غرفه‌های اختصاصی افراد پایینِ در ورودی این سالن قرار دارد؛ از جملۀ این افراد می‌توان به سهراب شهیدثالث، ساموئل خاچیکیان، علی‌ حاتمی، ولی‌الله خاکدان، عزت‌الله انتظامی، رخشان بنی‌اعتماد، پوران درخشنده، ابوالفضل جلیلی، کیومرث پوراحمد، رسول صدرعاملی و جز آنها اشاره کرد.

تالار افتخارات و جوایز

در این قسمت، نخستین مجلات و کتابهای سینمایی و تصاویر منتقدان، جوایز جهانی و جشنواره‌های سینمای ایران با 45 تندیس از جایزه‌های تاریخ سینمای ایران، به همراه غرفه‌های اختصاصی افتخارآفرینان جهانی سینمای ایران همانند عباس کیارستمی، خانوادۀ مخملباف و جعفر پناهی وجود دارد.

اتاق سالن سینما از آغاز

نخستین سالنهای سینمای ایران، نخستین سینماداران، و پرفروش‌ترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران در این بخش به نمایش درآمده است. همچنین در این سالن، امکان مشاهدۀ قسمتهایی از نخستین فیلمهای تاریخ سینمای ایران و جهان وجود دارد.

اتاق صدا، موسیقی، دوبله

در این اتاق، مشاهدۀ تجهیزات و ابزارهای قدیمی صدابرداری و تعدادی از نخستین صفحات تولیدی موسیقی فیلمها به همراه معرفی صدابرداران، آهنگ‌سازان و صداپیشگان سینمای ایران امکان‌پذیر است.

اتاق ارامنه و سینما

در این بخش، تصاویر سینماگران ارمنی که در تاریخ سینمای ایران نقش مهمی داشته‌اند، به نمایش گذاشته شده است.

اتاق سینما و دفاع مقدس

تصاویر فیلمهای دفاع مقدس و همچنین معرفی کارگردانان و عوامل اصلی این سینما، نیز نمایش غرفۀ اختصاصی شهید آوینی، پایه‌گذار فیلمهای مستند روایت فتح، در این نمایشگاه صورت گرفته است.

اتاق سینما و کودک

این نمایشگاه به تصاویر بازیگران و دست‌اندرکاران سینمای کودک و نوجوان و عروسکهای استفاده‌شده در فیلمها و مجموعه‌های کودکان، ازجمله کلاه‌قرمزی، پسرخاله، گلنار، دربه‌درها، موشها و جز آنها اختصاص یافته است.

اتاق سینما در گذر تاریخ

این نمایشگاه شامل 6 بخشِ مینیاتور، پرده‌خوانی، تئاتر سایه‌ها، خیمه‌شب‌بازی، اتاق تاریک، و بز جهنده است.

گنجینه‌های موزه

این گنجینه‌ها شامل 000‘4 عکس از صحنه و پشت صحنۀ هنرمندان، 000‘ 3 قطعه سند تاریخی و نامه و قرارداد، 000‘1 فیلم و 400 آنونس، 76 جایزه و مدال بین‌المللی، و بیش از 000‘5 جلد نشریۀ سینمایی است که تاریخ قدیمی‌ترین آنها به 1359 ش بازمی‌گردد. افزون‌بر اینها، نزدیک به 350 دستگاه ابزار و وسیله، 500‘2 اعلان سینمایی، به همراه 000‘4 فیلم‌نامه مجموعۀ گنجینۀ موزه را تشکیل می‌دهد.

کتابخانه و پژوهشگاه

این بخش با دارابودن بیش از 000‘8 جلد کتاب و 000‘5 شماره نشریۀ تخصصی در حوزۀ سینما و نمایش، و 000‘4 نسخه فیلم‌نامه و بیش از 800‘1 حلقه فیلم از تاریخ پیدایش سینما در ایران، قابل دسترسی است.
موزۀ سینما دارای دو سالن سینما ست: سینما فردوس که از سالنهای قرارگرفته در خود ساختمان اصلی است، و سینماتوگراف که در جنوب غربی عمارت موزۀ سینمای ایران در زمینی به مساحت حدود 500 مـ2 طراحی و اجرا شده است. این سالن سینما مطابق استانداردهای فنی و تخصصی و با معماری مدرن در 1388 ش افتتاح شده است.
مجموعۀ موزۀ سینمای ایران در فضای باز دارای کافی‌شاپ است. در طبقۀ اول و دوم قسمت پشت ساختمان نیز بخش اداری موزه قرار دارد. این موزه با پیشینۀ عمارت باغ‌فردوس، با شمارۀ 876‘1 در 1376 ش در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مأخذ

تحقیقات میدانی مؤلف؛ نیز:

www.cinemamuseum.ir.
سعیده صائبی‌مقدم