استئاریک اسید

اِستِئاریک‌اسید \ e(a)steˀārik-asid\ ، یا اُکتـادِکانوئیک ـ اسید، با فرمول CH3(CH2)16COOH، یکی از فراوان‌ترین اسیدهای چربِ دراز ـ زنجیر که در چربیهای طبیعی حیوانی و گیاهی به‌صورت ترکیب یافت می‌شود. استئاریک‌اسید تجاری (اِستِئارین) مخلوطی از مقادیر تقریباً مساوی استئاریک‌اسید و پالمیتیک‌اسید و مقدار کمی اُلِئیک‌اسید است. این ماده در ساختن شمع، مواد آرایشی، صابونهای اصلاح، روان‌سازها و داروها به‌کار می‌رود.
در طبیعت، استئاریک‌اسید بیشتر به‌شکل گونه‌ای چربی یا تری‌گلیسریدِ مخلوط با دیگر اسیدهای دراز ـ زنجیر، یا اِسترِ یک الکل چرب پیدا می‌شود. این اسید در چربیهای حیوانی بسیار بیشتر از چربیهای گیاهی وجود دارد و اغلب تا 30٪ پیه را استئاریک‌اسید تشکیل می‌دهد.
صابونها محصول آبکافتِ قلیایی یا صابونی شدنِ چربیها هستند که نمکهای سدیم و پتاسیم اسیدهای چرب‌اند؛ استئاریک‌اسید خالص را می‌توان طی این فرایند صابونی شدن، از طریق تبلور، تقطیر در خلأ، یا کروماتوگرافی اسیدها یا مشتقات مناسبشان، به‌دشواری به دست آورد. استئاریک‌اسید خالص واکنشهای شیمیایی خاصِ کربوکسیلیک‌اسیدها را دارد. این ماده جامدِ متبلورِ مومی‌شکل و سپیدی است که در °70 سانتی‌گراد ذوب می‌شود و در °383 سانتی‌گراد می‌جوشد.

مآخذ

EA, 2006;
EB, 2010;
ME, 2009.
بخش علوم پایه و مهندسی