استاندارد، سازمان بین المللی

اِستاندارد، سازمانِ بین‌المللیِ sāzmān-e beyn-\ \ o(a)l-melali-ye estāndārd (ایزو)، سـازمـان بیـن‌المللـی تخصصی استانداردسازی. این سازمان در1947م/ 1326ش در ژنو در کشور سوئیس بنیاد نهاده شد و وظیفۀ آن استانداردسازی در همۀ زمینه‌های فنی و غیرفنی است، جز مهندسی برق و الکترونیک که در حوزۀ مسئولیت کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک قرار دارد. این سازمان شبکه‌ای از مؤسسه‌های ملی استاندارد است که هم‌اکنون 157 کشور، ازجمله ایران، در آن عضویت دارند و هر عضو آن مهم‌ترین نهاد ملی مسئول استانداردسازی در کشور خود است (نیز نک‌ : ه‌ م، استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مؤسسۀ). این نهادها در کشورهای صنعتی غرب، معمولاً سازمانهایی خصوصی‌اند، اما در بیشتر کشورهای دیگر، دولتی هستند.

استاندارد (اِستانده) در بر گیرندۀ واحدهای اندازه‌گیری؛ الفبایی کردن و حرف‌نگاری؛ مشخصات اجزاء، مواد، سطوح، فرایندها، ابزارها، روشهای آزمون و ماشینها؛ و حتى نحوۀ ارائۀ همین مشخصات است. هم‌اکنون بیش از 000‘ 17 استاندارد بین‌المللی وجود دارد. سازمان بین‌المللی استاندارد برای بررسی و حل کردن مسائل خاص استانداردسازی، بنا به درخواست، کمیته‌های فنی بین‌المللی تشکیل می‌دهد و نتایج را به صورت استانداردهای بین‌المللی منتشر می‌کند. استانداردهای ایزو به سبب تحولات فناوری، هر 5 سال یک بار بازنگری، و در صورت لزوم، تصحیح می‌شود.
استانداردها به سود تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان، نوآوران، کشورها، دولتها و به‌طورکلی، همگان است. اعضا حق شرکت در تدوین هرگونه استانداردی را دارند که برای اقتصاد کشورشان اهمیت داشته باشد. سازمان در اِعمال استانداردهای تصویب شده اقتدار قانونی ندارد و کشورهای عضو هستند که دربارۀ اعمال کردن یا نکردن استانداردها تصمیم می‌گیرند. استانداردها به حفظ شدن و ارتقا یافتن کیفیت زندگی همگان کمک می‌کنند. ناتوانان و کم‌توانان حرکتی، سالخوردگان و کسانی که به گونه‌ای نمی‌توانند با سرعت و سهولت دیگر مردم در شهر سر کنند، به یاری استانداردهای مربوط به خود از صحنۀ زندگی عمومی بیرون نمانده‌اند.

مآخذ

EB, 2008;
www.iso.org (Nov. 2008).
بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه