ارتفاع، بیماری

اِرْتِفاع، بیماری [bīmārī-ye ertefāʾ]، واکنش حاد به تغییر ارتفاع از سطح دریا یا دیگر نقاط کم‌ارتفاع به ارتفاعی بیش از 400،2 متر. گرچه بیشتر مردم به تدریج با فشار کم جوّ در ارتفاعات سازگاری می‌یابند، بعضی افراد واکنشی بسیار شدید نشان می‌دهند که ممکن است ــ اگر به نقاط کم‌ارتفاع بازنگردند ــ مرگبار باشد. این واکنش بیشتر پاسخ شدید فرد برای سازگاری طبیعی فیزیولوژیکی با کاهش اکسیژن در ارتفاعات (مثل نفس نفس زدن و تپش قلب) است. تظاهرات دیگر این بیماری سرگیجه، سردرد، ورم پاها و ساقها، اختلالات گوارشی و ضعف است که طی 6 ساعت تا 4 روز پس از رسیدن به ارتفاع ظاهر می‌شود و ممکن است 2 تا 5 روز طول بکشد.
نوع خطرناک‌تر بیماری ارتفاع، خیز (اِدِم) ریوی است و به ندرت در میان کسانی که تازه به ارتفاع رفته‌اند، دیده می‌شود. غالباً کسانی که چند روز در ارتفاعات بوده، و به ماندن در آنجا عادت کرده‌اند، در حین مراجعت به ارتفاع هم‌سطح دریا، دچار این بیماری می‌شوند. در این حالت، مایع در ششها انباشته می‌شود و بیمار را از دریافت اکسیژن کافی محروم می‌کند. علامتهای این بیماری با استفاده از اکسیژن و بردن بیمار به ارتفاع کمتر به سرعت برطرف می‌شود.
بیماری ارتفاع تا 1937م/1316ش شناخته نشده بود، اما با پیشرفته شدن حمل و نقل و به وجود آمدن امکان دیدار بسیاری از جهانگردان از نقاط مرتفع کوههای آند، هیمالیا و راکی که قبلاً دست نیافتنی بودند، توجه به این بیماری بیشتر شد. اگرچه چنین فرض می‌شود که این بیماری مربوط به فشار کم جوّ و کمبود اکسیژن است، اما علت دقیق آن روشن نیست. شواهدی وجود دارد که تغییر در ترشح هورمونها ممکن است برخی از این علامتها را به وجود آورد. (113)