اروپا، اتحادیه

اُروپا، اِتِّحادیه [ettehādiy(yy)e(a)-ye orūpā]، یا اتحادیۀ اروپایی، اتحادیه‌ای فراملی و بین الدولی، تشکیل شده از شماری از کشورهای اروپایی که هدف آن دست‌یافتن به سیاستهای واحد، مشترک و هماهنگ خارجی، امنیتی، اقتصادی، صنعتی و پولی، و توسعۀ همۀ زمینه‌های همکاری در میان کشورهای عضو است. تا آغاز سال 2007م، 27 کشور اروپایی به این اتحادیه پیوسته‌اند. مقر بسیاری از مهم‌ترین نهادهای این اتحادیه در بروکسل است.
پس از جنگ جهانی دوم و آغاز بازسازی اقتصادی ـ صنعتی اروپا برپایۀ طرح مارشال، اندیشۀ اروپای یکپارچه یا متحد هم به میان آمد. در 1950م/ 1329ش، رُبِر شومان، وزیر خارجۀ وقت فرانسه پیشنهاد داد که صنایع زغال‌سنگ و فولاد فرانسه و آلمان غربی در مرجع فراملی واحدی هماهنگ شود. دیری نپایید که 4 کشور دیگر اروپایی: بلژیک، لوکزامبورگ، هلند و ایتالیا به این توافق همکاری پیوستند. در 1965م، انعقاد پیمان بروکسل راه را برای به هم پیوستن مجموعه‌ای از سازمانهای اروپایی در تشکیلاتی که جامعۀ اروپا (ه‌ م) و سپس اتحادیۀ اروپا نامیده شد، از جهات بسیار هموار کرد.
جامعۀ اروپا در 1967م با شرکت6 کشور یاد شده تشکیل یافت و کشورهای بریتانیا، ایرلند و دانمارک در 1973م، یونان در 1981م و اسپانیا و پرتغال در 1986م به این جامعه پیوستند. پس از اتحاد دو آلمان در 1990م، جامعۀ اروپا بیش از پیش تقویت شد. توافقی که در 1992م در ماستریخت (در هلند) به عمل آمد، نظام بانکی متمرکز و پول مشترک را عملی ساخت و «جامعۀ اروپا» را به «اتحادیۀ اروپا» تبدیل کرد. در 1995م کشورهای اتریش، فنلاند و سوئد به اتحادیه پیوستند و دامنه و زمینه‌های همکاری هم میان کشورهای عضو برپایۀ چند توافق دیگر گسترش یافت. در 2003م، 10 کشور اروپایی دیگر: استونی، لتونی (لاتْ‌ویا)، لیتوانی، لهستان، چک، اسلواکی، مجارستان، اسلُوِنی، قبرس و مالت با اتحادیۀ اروپا توافقی امضا کردند که به پیوستن آنها به این اتحادیه و گسترش بیشتر فعالیتهای آن انجامید. رومانی و بلغارستان هم در آغاز سال 2007م به اتحادیۀ اروپا پیوستند. در 2004م کشورهای عضو پیش‌نویس قانون اساسی‌ای را امضا کردند که در نهایت و با مذاکرات و توافقهای اعضا، به اروپایی یکپارچه‌تر از پیش خواهد انجامید.
اتحادیه در زمینۀ نظامی نیز به اقدامات مشترکی دست زده است. نخستین اقدام آن فرستادن نیرو به مقدونیه در 2003م بود؛ در 2004م مسئولیت نظارت بر حفظ صلح را در بوسنی به عهده گرفت. کوشش در راه دست یافتن به راهبرد دفاعی مشترک، مستقل از راهبردهای نظامی ناتو، اقدام دیگر اتحادیه در زمینۀ نظامی است.
اتحادیۀ اروپا به رغم موفقیتهایی که به ویژه طی دو دهۀ گذشته به دست آورده است و گسترش دامنۀ همکاریها و فعالیتهایش، با مانعها و چالشهایی از سوی کشورهای عضو روبه‌رو ست. تصمیم‌گیریهای سیاسی و اقتصادی همیشه و به یکسان به سود اعضا نیست و اختلاف منافع، روی کار آمدن حکومتهای مختلف با گرایشهای سیاسی متفاوت، برخی اختلافهای دیرین میان کشورهای اروپایی، تأثیرهای ناشی از تحولات جهانی و عاملهای داخلی و خارجی دیگر هر کدام به سهم خود چالش برانگیز است.
اتحادیه‌ای که تا آغاز سال 2007م، 27 کشور به عضویت آن درآمده‌اند، مساحت قلمـرو جغـرافیـایی آن به 675‘325‘4 کمـ 2 رسیده، و شمار شهروندانش تا دسامبر 2004 از مرز 496 میلیون تن گذشته است و پس از چین و هند، سومین واحد پرجمعیت جهان را تشکیل می‌دهد، طبعاً نمی‌تواند از مشکلات فراوان برکنار باشد. با این حال، اتحادیه برای متحقق ساختن آرمان اروپای متحد و دمکراتیک و حفظ کردن منافع و ارزشهای اروپایی در دنیای پر رقابت و پرچالش امروز، از همۀ راهها و امکانات موجود استفاده می‌کند.
پرچم اتحادیۀ اروپا به رنگ آبی است و 12 ستارۀ طلایی، حلقه‌وار در میانۀ آن قرار گرفته است. این پرچم را به نماد یکپارچگی همۀ اقوام اروپا تعبیر کرده‌اند. (154)‌