اروپا، پارلمان

اُروپا، پارْلِمان [pārlemān-e orūpā]، یا پـارلـمـان اروپایی، مجلس قانون‌گذاری اتحادیۀ اروپا که در 1958م/ 1337ش با عنوان مجلس مشترک آغاز به کار کرد و نمایندگان آن از سوی مجالس ملی کشورهای عضو جامعۀ اروپا (ه‌ م) برگزیده می‌شدند. از 1979م نمایندگان این پارلمان که در آن هنگام، شمارشان از 700 فراتر رفته بود، برای دوره‌هایی 5 ساله، با رأی مستقیم عموم مردم برگزیده می‌شوند. شمار نمایندگان هر کشور در پارلمان اروپا بسته به جمعیت آن کشور است؛ برای نمونه، آلمان دارای 99 نماینده، یعنی بیش از هر کشور دیگری است، حال آنکه مالت تنها 5 نماینده دارد.
نمایندگان پارلمان اروپا به جای گروههای ملی، در گروههای سیاسی تشکل می‌یابند. برخی گروههای فرا ملی عبارت‌اند از حزب سوسیالیستهای اروپا، حزب مردم اروپا و حزب لیبرال، دمکرات و اصلاحات اروپا. پارلمان اروپا سالانه 12 نشست همگانی یک‌هفته‌ای دارد که در استراسبورگ فرانسه برگذار می‌شود. کارهای دیگر این پارلمان (برای نمونه، نشستهای کمیته‌های آن) بیشتر در بروکسل انجام می‌شود. دفتر پارلمان که مسئول امور بودجه‌ای، اداری و تشکیلاتی آن است، توسط یک رئیس و 14 نایب رئیس اداره می‌شود که برای دوره‌هایی 30 ماهه، از میان نمایندگان پارلمان برگزیده می‌شوند. پارلمان اروپا به 17 کمیتۀ تخصصی تقسیم می‌شود که برخی از آنها عبارت‌اند از امور خارجه، بودجه، کشاورزی، امور اقتصادی و پولی، اشتغال، حقوق زنان، حقوق و آزادیهای شهروندی، محیط زیست، و امور منطقه‌ای. همچنین به هنگام لزوم، کمیته‌هایی موقت برای پرداختن به موضوعهای دارای اهمیت ویژه تشکیل می‌شود.
این پارلمان در کارهایش از دبیرخانه‌ای کمک می‌گیرد که بیشتر زمان خود را صرف ترجمه کردن کتبی و شفاهی میان 20 زبان رسمی اتحادیۀ اروپا می‌کند.
در پی پیشرفت یکپارچه‌سازی در اتحادیۀ اروپا، قدرت پارلمان اروپا که در آغاز، تنها نهادی مشورتی بود، در برخی زمینه‌ها افزایش یافته است؛ برای نمونه، هم‌اکنون این پارلمان در بیشتر زمینه‌های مرتبط با یکپارچگی اقتصادی و سیاستهای بودجه‌ای، دارای حق وِتو است. با این‌همه، در برخی زمینه‌ها که برای اعضای اتحادیه دارای اهمیت ویژه‌اند ــ مانند هماهنگی در سیـاستهـای کشـاورزی و مـالیـاتـی ــ نقش پـارلمـان کمتـر و حاشیه‌ای‌تر است. این نهاد همچنین به منزلۀ ناظری دمکراتیک بر کار دیگر نهادهای اتحادیۀ اروپا نظارت می‌کند. به‌طور مشخص، این پارلمان باید رئیس کمیسیون اروپا را که بالاترین مقام اجرایی اتحادیۀ اروپا و رئیس یکی از 4 نهاد عمدۀ رهبری اتحادیه است، تأیید کند و نیز می‌تواند او را برکنار نماید. پارلمان اروپا همچنین با دو سوم آراء نمایندگان خود، از قدرت استیضاح کردن کمیسیون اروپا و واداشتن آن به کناره‌گیری برخوردار است. (191)