آرزاوا

آرْزاوا [ārzāvā]، پادشاهی‌ای باستانی در غرب یا جنوب غربی آناتولی (درمورد محل دقیق آن اتفاق‌نظر وجود ندارد). گرچه آرزاوا مدتهای مدید رقیب حکومت حِتّی بود، گاه مغلوب می‌شد و برخی از شاهان قدرتمندتر حتی، نظیر لابارْناس اول (سل‌ ح 1680- 1650ق‌م) آن ‌دولت را خراجگزار خود می‌کردند. در دوران ‌انحطـاط حِتیها پـس از پـایـان «پـادشـاهـی قدیـم» (ح 1500ق‌م)، قدرت و اهمیت آرزاوا به اوج خود رسید و تارْخونْدارادو، پادشاه آن با آمِنحوتِپ سوم، فرعون مصر (سل‌ 1417ق‌م) مکاتبه داشت. بعدها مورسیلیس دوم، پادشاه حتی (سل‌ 1339-1306ق‌م) بار دیگر بر آرزاوا غلبه یافت. در دوران حکومت آرنووانْداس سوم، پادشاه حتی (سل‌ 1220- 1190ق‌م)، یکی از خراجگزاران نافرمان حتیها به نام مادوواتاس آرزاوا را تصرف کرد؛ حتیها هرگز آرزاوا را پس نگرفتند و این حکومت به تدریج هویت سیاسی خود را از دست داد. (108)