ادیاکارا، زیا

اِدیاکارا، زیا [ziyā-ye ediyākārā]، مجموعه‌ای‌از جانوران پرسلولی نسبتاً پیشرفته، متعلق به دوران پرِکامْبریَن که سنگواره‌های آنها در منطقه‌ای کوهستانی به همین نام در استرالیای جنوبی یافت شده است (دوران پرکامبرین حدود 96/3 میلیارد سال قبل شروع شد و 540 میلیون سال قبل پایان یافت). با کشف زیای ادیاکارا امکان بررسی اجمالی نخستین مراحل رشد در سازواره‌های پرسلولی پدید آمد و این موضوع به اثبات رسید که تکامل در دوران پرکامبرین در سطحی بسیار پیچیده‌تر از آنچه پنداشته می‌شد، صورت گرفته است. همچنین، این مجموعه نشان می‌دهد در دوران پرکامبرین ــ یا دست‌کم بخشی از این دوران ــ اجتماع زیست‌شناختی پیچیده‌ای وجود داشته است که با یکدیگر روابط متقابل داشته‌اند. پیچیدگی این سازواره‌ها و نیز پیچیده بودن اجتماع آنها نشان می‌دهد که رشد و تکاملْ تاریخی دیرپاتر از آنچه تصور می‌شود، دارد.

بیش از 600 گونه در زیای ادیاکارا گرد آمده است. به‌نظر می‌رسد این جانوران نرم‌تنانی بوده‌اند که به عروسهای دریایی، کرمها، اسفنجها و گونه‌هایی از مرجانهای امروزی شباهت داشته‌اند و در محیطی کم‌عمق، نزدیک به ساحل به سر می‌برده‌اند. آثار به جای مانده از این موجودات در چینه‌های کوارتزیتیِ دورۀ ادیاکارَن (حدود 700 تا 670 میلیون سال پیش) یافت شده است که در حدود 500 متر پایین‌تر از زیرین‌ترین بخش سیستمِ کامبرین قرار گرفته‌اند. (113)