آرنلد

آرْنِلْد [ārneld]، سِـر تـامِس واکِر (1864-1930م/ 1243-1309ش)، خاورشناس انگلیسی. وی در 16 سالگی به آموزش زبان سنسکریت پرداخت و پس از آن وارد دانشگاه کیمبریج شد و فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی را به خوبی آموخت، و با زبانهای پرتغالی، اسپانیایی، هلندی و روسی آشنا شد. در 1888م به هندوستان رفت و به استادی کالج مطالعات انگلیسی و اسلامی دانشگاه عَلیگَره برگزیده شد. پس از 10 سال به لاهور رفت و تا 1904م در دانشگاه زبانهای شرقی به تدریس فلسفه پرداخت. در 1909م به انگلستان بازگشت و به معاونت کتابخانۀ دیوان هند برگزیده شد و پس از چندی استاد و سپس رئیس مدرسۀ زبانهای شرقی لندن گردید (1921-1930م). آرنلد احترام خاص و شهرت فراوان داشت، و عناوین و مقامات و نشانهای متعدد افتخار به وی اعطا شد.
مطالعات او بیشتر دربارۀ تاریخ اسلام در جهان و هنر نقاشی اسلامی به‌خصوص ایرانی بود. او در کتاب «تبلیغ اسلام» ــ که به زبانهای مختلف از جمله دوبار به زبان فارسی ترجمه شده است ــ انتشار اسلام را اولاً به یاری نیروی معنوی بالنده و جهانگیری که از درون آن می‌جوشد، و ثانیاً به سبب ضعف معتقدات دینی و فساد دستگاههای روحانیت آن زمان به‌ویژه روحانیت مسیحی می‌داند.
وی آثار دیگری نیز در زمینۀ مینیاتورهای ایرانی، و نیز هنر ساسانی و مانوی دارد. به جز کتاب «تبلیغ اسلام»، 17 اثر دیگر از آرنلد به چاپ رسیده است.*

مآخذ

آرنلد، ت. و.، تاریخ گسترش اسلام، ترجمۀ ابوالفضل عزتی، تهران، 1358ش؛
براون، ادوارد، تاریخ ادبی ایران، ترجمۀ علی‌پاشا صالح، تهران، 1335ش؛
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، 1969م؛
طاهری، ابوالقاسم، سیر مطالعات بریتانیاییها در مورد ایران، تهران، 1352ش؛
عقیقی، نجیب، المستشرقون، قاهره، 1964م.

آذرتاش آذرنوش