عدد بيشتر نيستند و مهمتر از همه دائرة «معدل» است كه زمين را
به جنوبى و شمالى تقسيم كرده است و برجهاى دوازدهگانه شمسى از حمل تا حوت از حركت
شمسى پديد مىآيند.
مركز تقاطع خورشيد بين جنوب و شمال يكى در اعتدال ربيعى و خريفى است
كه آفتاب در بين جنوب و شمال قرار مىگيرد، و در اين هنگام شب و روز مساوى است، و
ليكن پس از اعتدال ربيعى خورشيد بسوى شمال مىرود و تا پايان بهار به آخرين نقطه
شمالى مىرسد و بار ديگر برگشته و در اول پائيز به اعتدال خريفى مىرسد، و بار
ديگر به طرف جنوب مىرود و تا اول زمستان به آخرين نقطه جنوبى مىرسد، اين حركت را
انقلاب صيفى و شتوى مىنامند.
دائره سوم از دوائر بزرگ «دائره نصف النهار است» و در اين محل آفتاب
همواره بالاى سر انسان قرار مىگيرد، اين دائره فلك و زمين را به دو قسم شرقى و
غربى تقسيم مىكند، جريان و خصوصيات اينها در كتب مربوط به علم هيئت و نجوم تشريح
شده است، مقصود ما در اين جا اين است كه علماى هيئت قسمت معموره زمين را فقط منحصر
در قسمت شمالى مىدانند كه از خط استواء تا نزديك قطب شمالى باشد و اين قسمت را هم
به هفت اقليم تقسيم كرده و ابتداء آن را از طرف مغرب جزائر خالدات تصور كردهاند.
علماى غربى اين ربع معموره را به سه قاره تقسيم كردهاند