ج) معقولات ثانى فلسفى كه عبارت است از مفاهيم عام فلسفى؛ نظير: وجود، عدم، وحدت، كثرت، علّت، معلول، امكان، ضرورت و امثال آنها. اين دسته از معقولات ثانيه اگرچه همچون معقولات ثانيه منطقى مصداق معينى در خارج ندارند لكن اين تفاوت را با آنها دارند كه وصف اشياء خارجى قرار مى‌گيرند. مثلًا انسان خارجى وصف امكان مى‌گيرد ولى وصف كليت نمى‌پذيرد. اين مفاهيم از اين نظر معقول ثانى به شمار مى‌آيند كه از نظر شمول و احاطه مفهومى، شامل‌ترين و عام‌ترين مفاهيم ذهنى مى‌باشند، معقولات اوليه همگى بر دسته‌اى خاص از موجودات قابل انطباق مى‌باشند؛ لكن معقولات ثانى فلسفى مفاهيم فراگيرى هستند كه دايره انطباق و شمول آنها همه اشياء را دربر مى‌گيرد و به همين لحاظ از اين مفاهيم به معقولات ثانيه تعبير مى‌شود»[1].

[1] . اسفار، ج 1، ص 332، فصل« فى ان الوجود على اى وجه يقال أنه من المعقولات الثانية».