اسم الکتاب : فقه نظام سياسى اسلام المؤلف : اراکی، محسن الجزء : 1 صفحة : 167
آفريننده و
روزىدهنده است؛ همين آفرينندگى و روزىدهندگى، توجيهكننده حقّ الزام آفريننده و
روزىدهنده است.
توضيح
اينكه: اگر آفريننده و روزىدهنده، به موجود آفريده خود و روزىگيرنده خود دستور
دهد و او را بر انجام كارى الزام كند، از نظر عقل عملى تجاوز از مرز حق و عدل
بهشمار نمىآيد.
و
به عبارتى ديگر، خضوع روزىگيرنده و آفريدهشده براى دستور آفريننده و روزىدهنده
و زير فرمان او رفتن، از اين نظر كه زير فرمان او رفتن است، در نظر عقل عملى
شايسته و رواست.
نتيجه
اينكه: تنها خالق و رازق است كه حق دارد ديگرى را ملزم به انجام خواسته خود كند.
البته اينكه دستور خالق و رازق بايد ظالمانه نباشد، سخن ديگرى است. در اينجا سخن
درباره الزامآوربودن دستور حاكم از آن نظر كه حاكم است، مىباشد. سخن ديگرى در
اينجا وجود دارد كه در ذيل به آن خواهيم پرداخت كه: حق ذاتى دستور و الزام، تنها
از آن كسى است كه بالذات عادل باشد؛ بهگونهاى كه دستور او عين حق و عدل باشد،
اين موجود جز ذات اقدس حقتعالى نيست و هيچ حاكمى نمىتواند از حقّ حاكميّت
برخوردار باشد، مگر آنكه از سوى خدا و در محدوده امر و نهى او مجاز به دستور و
الزام باشد.
برهان
چهارم
اين
برهان بر سه مقدمه مبتنى است و در مقدمه اول با برهان سوم مشترك است.
مقدّمه
اول: همان مقدمه برهان قبل است كه حقّ حاكميّت، متقوم به حق الزام است.
اسم الکتاب : فقه نظام سياسى اسلام المؤلف : اراکی، محسن الجزء : 1 صفحة : 167