پيشگفتار

از جمله مهم‌ترين مواردى كه گروهى از مردم را- از جمله من- سرگرم مى‌سازد، مطالعه تاريخ و سرگذشت مردمان و ملل به خواب‌رفته است؛ مللى كه با استفاده از افعال گذشته ناقصى همچون:" بودم"،" پدران ما چنين و چنان بودند" و" فلان و بهمان افتخارات را داشتيم" مدهوش مانده‌اند. در غفلت‌زايى آن‌ها همين بس كه آن‌ها، افعالى به صيغه گذشته و ناقصند و چه خفّتى از اين بالاتر كه آدمى اين گونه فخرفروشى كند!

بدتر و دردناك‌تر از همه آن كه تاريخ و سرگذشت بزرگ‌مردان فقيدى را بخوانيم كه كسان ناشايسته‌اى جانشين آن‌ها شده‌اند. بسيارى از ما چنين هستيم؛ به حدى كه به غير از گذشته‌هاى دور چيزى براى افتخار كردن برايمان باقى نمانده است. اى كاش همان گذشته را نيز به درستى مى‌فهميديم و به شايستگى از آن بهره مى‌گرفتيم! ولى تنها بدين بسنده كرده‌ايم كه فقط پا در هوا باشيم و سخن شاعر را تكرار كنيم كه مى‌گويد:

وقتى كه كودكى از ما دوران شيرخوارگى را پشت سر گذاشت، پوزه ستمكاران و قلدران را به خاك خواهد ماليد.[1]

[1] .« اذا بلغ الفطام لنا صبى تخرله الجبابره ساجدينا» با مفهوم اين مصرع در زبان فارسى:« من آنم كه رستم بود پهلوان» تشابه دارد.