مطالب سه‌گانه آخر، در حقيقت توضيحى است بر همان معرفت‌هاى سه گانه اسما، صفات و آيات يا مظاهر كه مقصود عرفا از خداشناسى است. خلاصه عرفان نظرى در سه اصل زير متجلى مى‌شود:

1. شناخت وحدتى كه منشأ هستى است؛

2. شناخت كثرتى كه ناشى از آن وحدت است؛

3. شناخت نسبتِ ميان آن وحدت و اين كثرت.

اين سه مطلب، اساس عرفان نظرى را تشكيل مى‌دهد و آنچه عرفاى راستين در زمينه اين سه اصل گفته‌اند، در حقيقت شرح و تفسيرى است بر آنچه در قرآن كريم و بيانات رسول خدا و ائمه هدى عَلَيهِمُ‌السَّلَام آمده است.

2. عرفان عملى‌

بنابر متن قيصرى، اصول عرفان عملى عبارتند از:

الف. شناخت راه سلوك به سوى مبدأ؛

ب. شناخت نحوه مجاهدت براى رهايى نفس از قيود جزئيت‌[1]؛

ج. منشأ پيدايش اين قيود، جدايى و فاصله انسان با ذات اقدس حق تعالى است؛

د. هرچه اين فاصله كم‌تر شود، قيود نيز كمتر مى‌شوند. مقصود عارف، رهايى از همه اين قيود به منظور اتصال به ذات اقدس حق تعالى است كه عين اطلاق و كليت بوده و از همه قيود رهاست؛

[1] . قيود جزئيت قيودى هستند كه از دورى انسان از سرچشمه هستى كه ذات اقدس حق تعالى است نشأت مى‌گيرد.