اسلامى‌

از آنچه در تبيين و تشريح واژه عرفان گفتيم، روشن شد كه ريشه اصلى آنچه به عرفان اسلامى از آن تعبير مى‌شود، منابع اصلى و نخستين اسلامى است و به تعبير ديگر، آنچه به نام عرفان اسلامى خوانده مى‌شود، رشته‌اى است كه صد در صد از منابع اسلامى گرفته شده است.

البته در عرفان نيز هم‌چون ديگر رشته‌هاى معارف اسلامى، در قرن سوم و چهارم و پنجم و بعد از آن- به عللى كه به برخى از آنها اشاره خواهد شد- جريان‌هايى به وجود آمد كه از اصالت اسلامى كامل برخوردار نبود. در آينده توضيح داده خواهد شد كه عرفان مختلط، جريانى بود كه در برابر عرفان ناب اسلامى به وجود آمد و همواره بزرگان عرفاى اسلامى، طرف‌داران خود را از اين عرفان بر حذر داشته و با آن به مقابله و مبارزه مى‌پرداختند.

بنابراين، واژه اسلامى نشانه اصالت اسلامى عرفان و برگرفته شدن آن منابع اصلى اسلام؛ يعنى قرآن و سنت رسول خداست. هدف از به كارگيرى واژه اسلامى، جدا كردن عرفان اسلامى از عرفان مختلط است؛ چرا كه آميختن تعاليم و مفاهيم غير اسلامى با عرفان اسلامى، آن را دگرگون مى‌سازد و از محتواى اصلى تهى مى‌كند در حالى كه عرفان اسلامى، يك واحد جدانشدنى است كه تمام اجزا و بخش‌هاى آن از انسجام و هماهنگى ويژه‌اى برخوردارند. داخل كردن عنصرى بيگانه در اين مجموعه يا حذف نابه‌جاى عنصرى از آن، هويت آن را دگرگون و خواص و آثار مطلوب را از آن سلب مى‌كند.

از جمله مهم‌ترين و ضرورى‌ترين مباحث عرفان‌شناسى اسلامى، تعيين معيارها و تشخيص حد و مرزهايى است كه عرفان اسلامى اصيل را از عناصر بيگانه جدا مى‌كند.