نوع پنجم: دلالت استعمالى تصديقى با منشأيت عرف عقلا:

دلالت‌هاى استعمالى تصديقى با منشأيت عرف عقلا از دو اصل عقلائى رفتارى نشأت مى‌گيرند[1]:

1) اصل در رفتارهاى انسانى انسان (و به عبارتى ديگر: رفتارهاى مربوط به «من» انسان) نظير نطق كه از «من» آدمى بر مى‌خيزد اين است كه ارادى و اختيارى باشند بنابر اين از اراده و اختيار برخاسته از شعور و آگاهى نشأت گرفته و دلالت تصديقى بر وجود اراده‌اى به آن فعل از سوى فاعل دارد؛

2) رفتارهاى انسانى يا ارادى از انگيزه‌هاى متناسب با آن رفتارها نشأت مى‌گيرند. بنابر اين: «هر رفتار انسانى ارادى ناشى از انگيزه‌هاى متناسب با آن رفتار است»

از اين دو اصل عقلائى، بسيارى از قواعد عقلائى گفتارى نشأت مى‌گيرد.

در ذيل به تعدادى از اين قواعد گفتارى اشاره مى‌كنيم:

[1] . رفتارهاى انسانى بر دوگونه‌اند: 1. رفتارهاى طبيعى كه مانند ساير تحوّلات در جهان طبيعت محكوم قوانين جبرى طبيعى هستند و اراده و تصميم انسان در آنها نقشى ندارد// نظير گردش خون، و فعاليت سلول‌ها و ديگر دستگاه‌هاى بدن آدمى. 2. رفتارهاى انسانى يا ارادى كه با انتخاب و گزينش آدمى انجام يافته و از اراده و آگاهى انسان نشأت مى گيرند. از اين دسته از رفتارها از آنجا كه از تصميم و اراده آدمى نشأت مى گيرند و اراده و تصميم آدمى مربوط به« من» اوست، رفتارهاى مربوط به« من» انسانى، يا رفتارهاى انسانى تعبير مى شود.