بر پایة احادیث، شایسته است برای پنج چیز ولیمه داد: عروسی، تولد فرزند، ختنه،‌ خرید خانه و بازگشت از حج.[1]

رسول خداˆ در هنگام ازدواج با همسران خود ولیمه[2] می‌داد.

از امام صادق† از پدرانشان نقل شده که فرمود: «چون رسول خداˆ با میمونه دختر حارث ازدواج کرد برای او ولیمه داده و به مردم "حیس" خورانید».[3]

نیر برای «زینب بن جحش» گوسفند[4] و برای «ام سلمه»، خرما و روغن (حلوای خرما)[5] و برای یکی دیگر از همسرانشان خرما و سویق ولیمه دادند.[6]

نیز رسول خداˆ به امیرالمؤمنین می‌فرمایند: يَا عَلِيُ‌، اصْنَعْ‌ لِأَهْلِكَ‌ طَعَاماً فَاضِلا؛ «ای علی! برای همسرت ولیمه‌ای نیکو ترتیب بده».[7]

شخصی دربارة مرد ثروتمندی که مهمانی‌های بسیار عالی می‌داد، اما خودش آدم بسیار بدخُلقی بود می‌گفت: «آدم بدی نیست، غذایش را خیلی خوب می‌خورم، اما خودش را نمی‌توانم هضم کنم».[8]

هم‌غذايی با مهمان

میزبان می‌بایست غذا خوردن خود را مدیریت کند و آخرین نفری باشد که دست از غذا می‌کشد. هم‌غذایی و هم‌سفره شدن میزبان با مهمان یک رسم دیرین در بسیاری از فرهنگ‌های بشری است که در آداب مهمانیِ مورد تأیید

[1]. أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ† أَنَّ رَسُولَ اللَّهِˆ قَالَ: «لَا وَلِيمَةَ إِلَّا فِي خَمْسٍ فِي عُرْسٍ أَوْ خُرْسٍ أَوْ عِذَارٍ أَوْ وِكَارٍ أَوْ رِكَازٍ فَالْعُرْسُ التَّزْوِيجُ وَالْخُرْسُ النِّفَاسُ بِالْوَلَدِ وَالْعِذَارُ الْخِتَانُ وَالْوِكَارُ الرَّجُلُ يَشْتَرِي الدَّارَ وَالرِّكَازُ الرَّجُلُ يَقْدَمُ مِنْ مَكَّةَ» (کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص402).

[2]. ولیمه مشتق از«ولم» به معنای اجتماع است. «الوَلْمَةُ تمامُ الشي‌ء واجتماعه‌» (لسان العرب، مادة «ولم»). برای اطلاع ازآداب ولیمه رجوع شود به کتاب اخلاق میهمانی، فصل هشت.

[3]. «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِˆ لَمَّا تَزَوَّجَ‌ بِمَيْمُونَةَ ابْنَةِ الْحَارِثِ‌ أَوْلَمَ‌ عَلَيْهَا وَأَطْعَمَ الْحَيْس‌» (مستدرک الوسائل، ج14، ص198).

[4]. مستدرک الوسائل، ج14، ص201،

[5]. مجمع الزوائد، الهیثمی، ج4، ص50.

[6]. مستدرک الوسائل، ج14، ص201.

[7]. الامالی (طوسی)، مجلس دوم، ح14.

[8]. گنجینة لطائف، ص252.