مقابله به مثل

از ضرب‌المثل‌های با نمک و شیرین فارسی نقل شده است که:

«آمدیم صاحب‌خانه عقلش نرسید ما را دعوت کند، ما هم نباید عقلمان برسد حاضر بشویم؟»[1]

عن ابی الأحوص عن أبیه قال: یا رَسولَ اللهِ: مَرَرتُ بِرَجُلٍ فَلَم یُضِفنی ولَم یَقرِنی ثُمَّ مَرَّ بی فَأَجزیهِ أم أقریهِ؟ قالَ: بَل أقرِهِ؛ به نقل از ابو الاحوص، از پدرش (به پیامبر) گفت: ای پیامبر خدا: بر مردی می‌گذرم و او مرا مهمان نمی‌کند و از من پذیرایی نمی‌نماید. سپس او بر من می‌گذرد. آیا مقابله به مثل کنم یا از او پذیرایی نمایم؟ فرمود: از او پذیرایی کن.[2]

زکات خانه

امیدواریم هیچ‌کس از آدمی‌زاد شامل این ضرب‌المثل نشود «از در می‌رانَد و از بام می‌خوانَد».[3]

رسو ل خداˆ: لِكُلّ شَي‌ءٍ زَكاةٌ[4] وَزكاةُ الدّارِ بَيتُ‌ الضِّيافَةِ؛ «هر چیزی زکاتی دارد و زکات خانه، اتاق مهمانی است».[5]

حضرت علی† آن‌گاه که به عبادت علاء بن زیاد حارثی رفت و چشمش به خانه گسترده و وسیع او افتاد، فرمود: این خانه فراخ و بزرگ در دنیا به چه کار تو می‌آید. وقتی در آخرت به چنین خانه‌ای محتاج‌تری؟ آری، اگر بخواهی می‌توانی به وسیله این خانه، به آخرت دست یابی، در آن مهمان‌داری کنی. به

[1]. فرهنگ جامع ضرب‌الثمل‌های فارسی.

[2]. کنز العمال، ج9، ص275، ح25997.

[3]. فرهنگ جامع ضرب‌المثل‌های فارسی.

[4]. اصل زکات به معنی رشد و نمو زیادی است. ولی گاهی به معنی طهارت و پاکیزگی هم می‌آید. (قاموس قرآن، ج3، ص196).

[5]. نهج الفصاحه، ح2258. (در مورد ویژگی‌های اتاق مهمانی رجوع شود به کتاب مهمان‌داری ومهمان‌نوازی ایرانی، لیدا علی‌نژاد سلیم، ص133 و کتاب‌های معماری اسلامی و ایرانی).