مسأله 1901- كسى كه بدهكار است و مالى هم دارد كه زكاة آن واجب شده اگر بميرد، بايد اول تمام زكاة را از مالى كه زكاة آن واجب شده بدهند بعد قرض او را ادا نمايند.

مسأله 1902- كسى كه بدهكار است و گندم يا جو يا خرما يا انگور هم دارد، اگر بميرد و پيش از آنكه زكاة اينها واجب شود، ورثه قرض او را از مال ديگر بدهند، هر كدام كه سهمشان به «288» من «45» مثقال كم برسد، بايد زكاة بدهد، و اگر پيش از آنكه زكاة اينها واجب شود، قرض او را ندهند، چنانچه مال ميّت فقط به اندازه بدهى او باشد، واجب نيست زكاة اينها را بدهند، و اگر مال ميّت بيشتر از بدهى او باشد، بايد جنس زكاةدار را نسبت به مجموع مال ملاحظه كنند به همان نسبت از جنس زكاةدار كسر شود، پس سهم هر يك از ورثه به اندازه نصاب برسد زكاة بر او واجب است.

مسأله 1903- اگر گندم و جو و خرما و كشمشى كه زكاة آنها واجب شده خوب و بد دارد، احتياط واجب آن است كه زكاة هر كدام از خوب و بد را از خود آنها بدهد.

نصاب طلا

مسأله 1904- طلا دو نصاب دارد:

نصاب اول آن بيست مثقال شرعى است كه هر مثقال آن «18» نخود است، پس وقتى طلا به بيست مثقال شرعى كه پانزده مثقال معمولى است برسد، اگر شرايط ديگر را هم كه گفته شد داشته باشد، انسان بايد يك چهلم آن را- كه نُه نخود مى‌شود- از بابت زكاة بدهد، و اگر به اين مقدار نرسد، زكاة آن واجب نيست.

و نصاب دوم آن چهار مثقال شرعى است كه سه مثقال معمولى مى‌شود، يعنى اگر سه مثقال به پانزده مثقال اضافه شود، بايد زكاة تمام «18» مثقال را از قرار چهل يك بدهد، و اگر كمتر از سه مثقال اضافه شود، فقط بايد زكاة «15» مثقال آن را بدهد و زيادى آن زكاة ندارد، و همچنين است هر چه بالا رود، يعنى اگر سه مثقال اضافه شود، بايد زكاة تمام آنها را بدهد، و اگر كمتر اضافه شود، مقدارى كه اضافه شده زكاة ندارد.