واجب نيست.

مسأله 1698- اگر غير آب چيز ديگرى را در دهان ببرد و بى‌اختيار فرو رود يا آب داخل بينى كند و بى‌اختيار فرو رود، قضا بر او واجب نيست.

مسأله 1699- مضمضه زياد براى روزه‌دار مكروه است، و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد، بهتر آن است كه سه مرتبه آب دهان را بيرون بريزد.

مسأله 1700- اگر انسان بداند كه بواسطه مضمضه، بى‌اختيار يا از روى فراموشى آب وارد گلويش مى‌شود، نبايد مضمضه كند.

مسأله 1701- اگر در ماه رمضان، بعد از نگاه به افق يقين كند كه صبح نشده و كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده، قضا لازم نيست. و همچنين اگر نگاه كند و احراز نكند كه صبح شده، قضا لازم نيست.

مسأله 1702- اگر انسان شك كند كه مغرب شده يا نه، نمى‌تواند افطار كند، ولى اگر شك كند كه صبح شده يا نه، پيش از تحقيق هم مى‌تواند كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام دهد.

احكام روزه قضا

مسأله 1703- اگر ديوانه عاقل شود، واجب‌نيست روزه‌هاى وقتى‌را كه ديوانه بوده قضا نمايد.

مسأله 1704- اگر كافر مسلمان شود، واجب نيست روزه‌هاى وقتى كه كافر بوده قضا نمايد. ولى اگر مسلمانى كافر شود و دوباره مسلمان گردد، روزه‌هاى وقتى را كه كافر بوده بايد قضا نمايد.

مسأله 1705- روزه‌اى كه از انسان بواسطه مستى فوت شده، بايد قضا نمايد، اگرچه چيزى را كه بواسطه آن مست شده، براى معالجه خورده باشد.

مسأله 1706- اگر براى عذرى چند روز روزه نگيرد و بعد شك كند كه چه وقت عذر او برطرف شده، واجب نيست مقدار بيشترى را كه احتمال مى‌دهد روزه نگرفته قضا نمايد، مثلا كسى كه پيش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمى‌داند پنجم رمضان از سفر برگشته يا ششم، و يا اينكه مثلا در آخرهاى ماه رمضان مسافرت كرده و بعد از رمضان برگشته و نمى‌داند كه بيست و پنجم رمضان مسافرت كرده يا بيست و ششم، در هر دو صورت مى‌تواند مقدار كمتر يعنى پنج روز را