و اگر بوسيله‌اى مانند عمل جراحى و يا تزريق آمپول دكتر باشد ديه بر دكتر است، و اللّه العالم.

1705

- در بين عشاير عرب خوزستان رسم است كه ديه مقتول را اگر چه صغير در بين ورثه باشد، بين تمام طايفه تقسيم مى‌نمايند. اين تقسيم ديه چه حكمى دارد؟

بسمه تعالى‌

- ديه مقتول حكم ما ترك را دارد و بايد پس از اداء ديون و اخراج وصايا، به حسب سهام ارث بين ورثه تقسيم شود. البته كسانى كه از ناحيه مادر مقتول با او فاميلى دارند از ديه مقتول ارث نمى‌برند، و اللّه العالم.

1706

- فردى عهده‌دار مخارج زندگى برادر از كار افتاده و مستمند خويش است هرچند اساسا برادر جزء افراد واجب النفقه نمى‌باشد، امّا به حكم وجدان چنين عملى را انجام مى‌دهد.

حال اگر چنين فردى در يك سانحه رانندگى كشته شود، سؤال اين است كه آيا اين برادر از كار افتاده و مستمند مى‌تواند به استناد اينكه موقعيت عملى خويش را از دست داده، از راننده مقصر خسارت بخواهد يا خير؟

بسمه تعالى‌

- در فرض سؤال، راننده بايد ديه مقتول را بپردازد كه به حسب سهام ارث بين ورثه مقتول تقسيم مى‌شود- البته كسانى كه فقط از طرف مادر با مقتول فاميلى دارند از ديه ارث نمى‌برند- و برادر مقتول نمى‌تواند مال ديگرى را از راننده مطالبه كند، و اللّه العالم.

1707

- شخصى جانى يا قاتل، ولى ولى دم صغير است، نحوه استيفاء قصاص يا ديه به چه نحو خواهد بود؟ مثال: مردى زن خود را به قتل مى‌رساند و فرض اين است كه تنها ولى دم او فرزند اوست، لذا از طرفى فرزند، ولى دم مادر است و از طرفى قاتل (پدر) ولى فرزند است، نحوه استيفاء قصاص يا ديه (نسبت به فرزند) به چه نحو مى‌باشد؟

بسمه تعالى‌

- احوط بر صغير اين است كه بعد از بلوغ، مطالبه ديه كند، چنانچه بر قاتل واجب است بنابر احتياط صبى را بعد از بلوغ راضى به ديه كند، و اللّه العالم.

- بنده همسرم را به قتل رساندم و كسى هم از اين عمل بنده اطلاعى ندارد ولى براى اين جانب عذاب وجدان و فشار روحى روى داده، مى‌خواهم از عذاب گناه و فشار