و اللّه العالم.

1561

- در صورتى طلاق شخص عاقد درست نباشد، آيا حاكم شرع مى‌تواند اين زن بدون رضايت شوهر كه مخالفت شرط كرده طلاق بدهد يا خير؟

بسمه تعالى‌

- طلاق دادن زن از طرف حاكم شرع فقط در موردى است كه شوهر از دادن نفقه امتناع كند كه در اين صورت زن به حاكم شرع مراجعه مى‌كند و حاكم شرع شوهر را مخيّر مى‌كند كه يا زن را طلاق دهد يا به او نفقه دهد، چنانچه شوهر به هيچ كدام عمل نكرد و از آن امتناع نمود و نفقه دادن به زن از مال شوهر هم ممكن نباشد حاكم شرع زن را طلاق مى‌دهد، و اللّه العالم.

1562

- نزاعى بين زن و شوهر رخ داده و حق با كدام است نمى‌دانيم ولى آقاى عمرو از جانب حاكم شرع مأذون است كه در اين جور موارد اگر علاجى براى اصلاح نباشد زن را طلاق بدهد و عين عبارت اذن اين است: «و همچنين در نصب قيّم و يا طلاق زنانى كه علاجى براى اصلاح آن نباشد و به هيچ طريقى شوهر طلاق نمى‌دهد يا شوهر مفقود است از قبل اين جانب مجاز و مأذون مى‌باشد».

در يك موردى كه زن با شوهرش نزاع كرده و به خانه پدرش رفته بود آقاى عمرو خيلى سعى كرد كه اصلاح شود ولى موفق نشد، بالاخره آقاى عمرو به شوهرش ابلاغ نمود كه در طى يك ماه زنش را بياورد به خانه خودش و يا او را طلاق خلع بدهد ولى شوهرش بدون عذر هر دو را نپذيرفت، آقاى عمرو صيغه طلاق خلع را جارى نمود.

حكم اين طلاق چيست؟

بسمه تعالى‌

- ما چنين اجازه‌اى به نحو مطلق نمى‌دهيم و طلاق دادن حاكم يا وكيل او در موارد خاصه است، و اللّه العالم.

1563

- معنى عسر و حرج و شرايط تحقق عسر و حرج چيست؟ و آيا دادگاه مى‌تواند وجود بيش از بيست نفر مصلح را كه نزد زن وساطت كرده و او را به بازگشت به زندگى با شرايط داشتن دو فرزند و امكانات رفاهى كامل دعوت نموده‌اند و زن نپذيرفته؛ وجود اين تعداد مصلح و واسطه را دليل قاطع بر اثبات عسر و حرج تلقّى كند و حكم‌