943

- دف و دايره زدن در مجالس ائمه معصومين عليهم السّلام چه صورت دارد؟ در برخى جلسات خصوصا زنانه گروههايى با گرفتن مبالغ سنگين بوسيله اين آلات اجراى برنامه مى‌كنند و در برابر اعتراضات، به سخن معصومين عليهم السّلام كه فرمودند: «در شادى ما شاد و در عزاى ما عزادار باشيد» استناد مى‌كنند. وظيفه شرعى را بيان نماييد؟

بسمه تعالى‌

- استعمال آلات لهو در مجالس معصومين عليهم السّلام مطلقا جايز نيست و نيز حضور در مجالسى كه اين برنامه‌ها اجرا مى‌شود محلّ اشكال است، و اللّه العالم.

944

- با توجه به گسترش مسأله موسيقى در جامعه و خصوصا در سطح جوانان حكم موارد ذيل را از نظر شرعى بيان فرمائيد:

الف)

با توجه به اينكه آلات موسيقى (نواختن آهنگ) كاربردهاى مشترك بين حلال و حرام دارند حكم خريدوفروش و نگهدارى آنها و آموزش و يادگيرى نحوه استفاده از آنها چيست؟

بسمه تعالى‌

- استعمال آلات موسيقى لهوى به وجه لهوى جايز نيست چه براى آموزش باشد يا براى غير آن و خريدوفروش آلاتى كه موسيقى لهوى حساب مى‌شوند- هرچند بعضا در غير حرام استعمال مى‌شوند- جايز نيست و نيز نگهدارى آن بنابر احتياط جايز نيست، و اللّه العالم.

ب)

آيا تعريف غنا از نظر شرعى بر آوازه‌خوانيهاى رايج كه يك فرد متن شعر يا نثر را با آواز خوش مى‌خواند قابل تطبيق است؟ و آيا محتواى متن هم دخالتى در حكم شرعى دارد؟

بسمه تعالى‌

- آوازه‌خوانى مناسب با مجالس خوشگذرانى كه در مضمون باطل باشد غنا و حرام است و بنابر احتياط واجب بايد از مطلق خواندنى كه با ترجيع صوت (چهچه) و كيفيت لهوى است- هرچند در مضمون باطل نباشد- اجتناب نمود، و اللّه العالم.

ج)

مجلس حرام به چه مجلسى گفته مى‌شود؟ آيا هدف و انگيزه برگزار كنندگان و شركت كنندگان در تعيين مصداق دخالت دارد؟ و يا اينكه صرف وقوع عمل حرام در مجلسى آن مجلس را تبديل به مجلس حرام مى‌كند؟