روزه را باطل مى‌كند، ظاهر اين است كه كفاره بر او واجب نيست و بايد آن روز را امساك نمايد»، سؤال اين است كه اگر آن روز را امساك نكرد و فقط بعدا قضا نمود، تكليف چيست؟

بسمه تعالى‌

- چنانچه از روى جهل به مسأله آن روز را امساك نكرده كفاره ندارد، و اللّه العالم.

584

- اگر روزه‌دار عمدا چيزى بخورد يا بياشامد، آيا فقط قضا دارد يا كفاره هم دارد؟ و آيا آن روز را بايد امساك كند؟ و اگر وظيفه امساك است و انسان امساك نكرد تكليف چيست؟

بسمه تعالى‌

- در فرض مزبور بايد آن روز را امساك كند و روزه آن روز را قضا كند و كفاره هم دارد، چنانچه به چيز حلال روزه را افطار كرده كفاره واحده دارد، و اگر به چيز حرام روزه را افطار كرده بنا بر احتياط بايد كفاره جمع بدهد، و چنانچه آن روز را امساك نكرده مرتكب معصيت شده است، و اللّه العالم.

585

- اگر روزه‌دار روزه‌اش را با چيز حلالى باطل كند (مثل آب يا جماع با همسر) در اين صورت آيا كفاره جمع دارد يا واحده؟ و آيا آن روز را بايد امساك كند؟ و اگر امساك نكرد تكليف چيست؟

بسمه تعالى‌

- در فرض مزبور كه با چيز حلال روزه‌اش را افطار كرده بايد آن روز را امساك كند و روزه آن روز را قضا كند، و كفاره در اين فرض كفاره واحده است، و اگر آن روز را امساك نكرده مرتكب معصيت شده است و غير از قضاى روزه آن روز و كفاره واحده چيزى بر او نيست، و اللّه العالم.

586

- بواسطه منع شوهرم قضاى روزه ماه رمضان را نگرفته‌ام تا رسيدن ماه مبارك سال بعدى قضا نكردم، البته خودم علاقه داشتم كه با زحمت و مشقت قضا كنم، آيا كفّاره بر آن آمده يا خير؟ در صورت وجوب كفّاره، بر من است يا بر شوهرم؟

بسمه تعالى‌

- اگر به جهت بيمارى روزه را نگرفتيد و بيمارى تا ماه رمضان سال بعد باقى باشد، قضا ندارد و براى هر روز هفتصد و پنجاه گرم گندم يا جو يا مثل آن به فقير بدهيد؛ و در غير اين صورت علاوه بر آن، قضاء هم واجب است و بر شوهرتان چيزى نيست، و اللّه العالم.