چون ايوان، چايخانه، حياط و آشپزخانه در موقوفه، نگفته، آيا مى‌شود در موقوفه آنها را در نظر گرفت و ساخت؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ اگر زمين را به عنوان مسجد وقف كرده است، غير از مسجد نمى‌توان در آن احداث كرد؛ و اگر براى صرف در مسجد اهدا كرده مسجد و فقط چيزهايى كه براى مسجد متعارف است، مى‌توان در آن احداث نمود، و الله العالم.

(1356)

اگر موصى يكى از منازل را كه كمتر از ثلث مالش است، با اين قيد كه تا پنجاه سال حق فروش به غير را ندارند، مگر در بين ورثه، حبس كند، آيا برخى از ورثه مى‌توانند اين حبس را به وقف عام تبديل كنند؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ صحت شرط مذكور محل اشكال است؛ و صحت وقف منزل بتمامه موقوف به رضاى جميع ورثه است، و هر يك از ايشان مى‌تواند حصّه خود را به نحو مشاع- به استثناى منافع در مدت حبس- وقف كند، و الله العالم.

(1357)

زمين متروكه‌اى هست كه مردم هر ساله مراسم عزادارى حضرت ابا عبد الله الحسين عليه السلام را در آنجا برپا مى‌نمايند، مى‌شود زمين مزبور را قبرستان مؤمنين كرد؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ چنانچه در آن زمين بنايى يا نشيمنگاهى ساخته‌اند، به اين قصد كه براى هميشه حسينيه باشد، زمين مزبور وقف حسينيه مى‌شود، و تصرف منافى در آن جايز نيست، و الله العالم.

(1358)

زمينى به نام حسينيه اهدا شده، با بودن حسينيه ديگر نيازى به آن نيست، ساختن دار القرآن در آن محل چه طور است؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ اگر آن زمين وقف بر حسينيه نشده و ساختن حسينيه موردى نداشته باشد، مانعى ندارد؛ و اگر وقف بر ساختن خصوص حسينيه شده، مى‌توانند آن را با زمين در مكان ديگر مبادله كنند كه ساختن حسينيه در آن مورد حاجت است؛ و اگر مبادله ممكن نباشد، آن زمين را مى‌فروشند و با ثمن آن‌