[جواب‌]

باسمه تعالى؛ چنانچه اطمينان ندارد كه منى خارج نمى‌شود و كارى انجام داد و منى خارج شد، روزه باطل است و قضا و كفاره عمد واجب است، و الله العالم.

(717)

اگر كسى كه روزه‌دار است كارى انجام دهد و فكر كند روزه‌اش باطل شده و نهار بخورد يا كار باطل‌كننده روزه را انجام دهد، در صورتى كه بعداً به اشتباه خود پى ببرد كه روزه باطل نشده آيا بايد قضاى روزه را بگيرد يا بايد كفاره هم بدهد؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ اگر كارى را انجام داد كه مى‌داند حرام است و خيال كرد روزه‌اش باطل شده و كارى كه باطل‌كننده است انجام داد، هم قضا و هم كفاره دارد، و اگر عمل اول حرام نبود فقط قضا دارد، و الله العالم.

(718)

آيا در سفر معصيت- كه نماز تمام است- مى‌تواند روزه بگيرد؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ بايد روزه بگيرد، و الله العالم.

ثبوت اول ماه‌

(719)

نظر جنابعالى در باره اينكه ماه طوق داشته باشد معلوم مى‌شود كه ماه در شب سابق بوده است، چيست؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ بعيد نيست كه با داشتن طوق ثابت شود كه شب سابق شب اول بوده است، و الله العالم.

(720)

مگر مى‌شود در يك ماه دو عيد داشته باشيم و يا در يك ماه دو شب قدر كه از نظر ماه مثلًا در عربستان امروز عيد باشد و ايران فردا؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ بنابر نظر كسانى كه قائل به لزوم اتفاق در افق هستند روز عيد و شب قدر نسبى است و نسبت به هر يك روز عيد و شب قدر غير از روز عيد و شب قدر در شهر ديگرى است كه در افق اتفاق ندارند، ولى اين قول مخالف ظاهر