فوتش بجاى نياورده باشد و يا اينكه پس از استطاعت در اثر مسامحه و كوتاهى حج ننموده تا اينكه امكان حج برايش منتفى شود و اميدى به انجام آن شخصا نداشته باشد؛ ولى اگر چنانچه پيش از آنكه حجّة الاسلام بر ذمّه‌اش مستقر شود فوت نمايد- مانند شخصى كه در سال استطاعتش فوت كند- حجّى بر گردنش مستقر نمى‌شود تا اينكه نيابت از طرف وى مشروع باشد.

مسأله 137- در حج مستحبى نيابت از اشخاص زنده و مرده جايز است و غير از مسلمان بودن منوب عنه، شرط ديگرى ندارد و در اين جهت بين اينكه «منوب عنه» مرد باشد يا زن، بالغ و عاقل باشد يا ديوانه و يا كودك مميّز، فرقى نيست.

شرايط و مسائل نايب‌

1- بلوغ، بنابراين حج كودك حتى اگر مميّز باشد به نيابت از ديگرى در حجة الاسلام و يا حجهاى واجب ديگر، مجزى نيست.

البته نيابت كودك مميّز در حج مستحبى اگر با اجازه ولى باشد صحيح است.

2- عقل، بنابراين نايب گرفتن ديوانه مجزى نيست و فرقى نمى‌كند كه جنون وى دائم و يا ادوارى باشد به شرط آنكه در مدّت ديوانگى‌اش انجام گيرد. البته نايب گرفتن سفيه صحيح است.

3- ايمان، بنابر احتياط.

4- قدرت، يعنى نايب بتواند شخصا مناسك حج را بجاى آورد، ولى اگر در بعضى از واجبات ناتوان باشد، نيابت چنين شخصى جايز