ركن سوم: تمكن (ما به الكفاية)

منظور از ما به الكفايه و ركن سوم اين است كه شخص پس از بازگشت از سفر حج بتواند به صورت عادى به وضعيّت اقتصادى زندگى خويش ادامه دهد بدون آنكه در مضيقه و مشقت بيفتد كه حكم موارد مختلف مربوط به ركن سوم به ترتيب زير بيان مى‌شود:

مسأله 55- اگر انسان سرمايه اندكى براى امرار معاش خود داشته باشد، در اين صورت حتى اگر تمكن مالى و امنيت (ركن اول و دوم استطاعت) براى او فراهم باشد ولى ركن سوم آن به خاطر هزينه‌هاى سفر حج فراهم نباشد، يعنى پس از بازگشت از حج، در امور زندگى دچار مشكل و مضيقه قرار گيرد، بر چنين شخصى حج واجب نيست.

مسأله 56- شاگردى كه نزد شخصى كار مى‌كند و مرخّصى به وى داده نشود، گرچه امكانات مالى براى حج داشته باشد اگر براى حج مسافرت كند، و پس از بازگشت كارش را از دست بدهد و در عسر و حرج بيفتد، در اين صورت حج بر او واجب نيست.

مسأله 57- اگر كارمند دولت امكانات مالى براى هزينه‌هاى حج را دارا باشد ولى براى سفر حج به او اجازه داده نشود و در صورت مسافرت به حج، پس از بازگشت شغل خويش را از دست دهد و در زندگى دچار مشكل گردد، حج بر او واجب نيست.

مسأله 58- كسى كه از وجوه شرعى زندگانى خود را اداره مى‌كند، اگر مالى به دست آورد كه كفاف هزينه حجّ را بكند، حج بر او واجب خواهد شد، زيرا وجوهات شرعى بعد از بازگشت از سفر حج بدون‌