مسأله 359- اگر مكلف آب در اختيار نداشته باشد، يا آب در اختيار دارد اما به خاطر بيمارى و امثال آن نمى‌تواند از آن استفاده نمايد، بايد تيمم كند و با تيمم طواف و نماز طواف را بجا بياورد و چيزى بر او نيست، و اگر تيمم هم نمى‌تواند بكند، اين شخص حكم كسى را دارد كه از انجام طواف و نماز آن با طهارت عاجز است و بايد نايب بگيرد، هر چند احوط و سزاوارتر اين است كه خود نيز بدون طهارت طواف نمايد، و در اين حكم فرقى بين كسى كه حدث اكبر يا اصغر از او سرزده باشد نيست.

مسأله 360- واجب است كه زن حايض و نفساء بعد از گذشتن ايام حيض و نفاس در صورت امكان غسل نمايد بعد طواف را بجا بياورد، و اگر نمى‌تواند غسل كند، بايد تيمم نمايد بعد طواف را بجا بياورد، و اگر از تيمم نيز ناتوان است، در اين صورت بايد نايب بگيرد و اين حكم بر جنب نيز جارى است.

مسأله 361- اگر زن در عمره تمتع در حال احرام يا بعد از احرام حيض شود و وقت بجا آوردن اعمال عمره را داشته باشد، بايد صبر كند تا پاك شود و بعد از غسل اعمال عمره را بجا آورد، و چنانچه وقت انجام اعمال را نداشته باشد، بنابر اظهر تكليف زن در اين حال اين است كه جمع نمايد بين گرفتن نايب تا طواف و نماز طواف را نايب بجا بياورد و خود زن سعى بين صفا و مروه را انجام بدهد و تقصير نمايد و براى حج محرم بشود، و بين اين كه طواف و نماز طواف را بعد از اتمام اعمال منى و قبل از طواف حج و دو ركعت نماز آن بجا بياورد، و احوط اين است كه سعى را نيز اعاده نمايد، و در اين‌