عليه.» اختلافى در اين مطلب، ميان فقيهان ما نمى‌يابم و گروهى از آنان، اين را به شيعه و سنى نسبت داده‌اند و عالمان ايشان بر آنند كه نزد خودشان اجماعى است و از ظاهر سخن خلاف آورده‌اند كه اجماع همه مسلمانان بر آن است. از ظاهر كتاب منتهى در مبحث فطرة، اجماع بر آن نقل شده است.

در رساله الأوزان و المقادير مرحوم مجلسى آمده است:

«و أمّا الدراهم ... فقد ذكر الخاصّة و العامّة أنّها كانت ستّة دوانيق. قال العلّامة في التحرير. و الدراهم في صدر الإسلام كانت صنفين؛ بغلية و هي السود و كل درهم ثمانية دوانيق، و طبرية كل درهم أربعة دوانيق، فجمعا في صدر الإسلام و جعلا درهمين متساويين و وزن كل درهم ستة دوانيق و نحوه. قال في التذكرة و المنتهى و قابل المحقق في المعتبر: المعتبر كون الدرهم ستة دوانيق؛ بحيث يكون كل عشرة منها سبعة مثاقيل من ذهب و في المغرب: تكون العشرة وزن سبعة مثاقيل.»

شيعه و سنى درباره درهم گفته‌اند: شش دانه بوده است. علامه در تحرير گفته است: درهمها در آغاز اسلام بر دو دسته بود: بغلى كه پول سياه بود و هر درهم هشت دانه و طبرى كه هر درهم چهار دانه بود. همه آنها در آغاز اسلام جمع‌آورى شده و دو گونه درهم با وزن برابر، به گردش افتاد كه وزن هر يك شش دانه است. علامه در تذكره و منتهى و محقق در معتبر گفته‌اند: هر درهم بايد شش دانه باشد، به گونه‌اى كه هر ده درهم با هفت مثقال طلا برابر شود. در مغرب آمده است: ده درهم به وزن هفت مثقال است.

از مسعودى نيز نقل شده كه در بيان علت اين مطلب چنين نوشته است:

«اين كه هر ده درهم را به وزن هفت مثقال طلا قرار داده‌اند، از آن روست كه طلا از نقره سنگين‌تر است. گويا آنان اندكى نقره و به همان اندازه نيز طلا را سكه زدند، سپس هر دو را كشيدند و دريافتند كه طلا به اندازه سه هفتم وزن نقره از آن سنگين‌تر است، بدينسان در ميان مسلمانان قرار بر اين گذاشتند كه هر درهم، نيم مثقال به اضافه يك پنجم‌