مشتركات مربوط به بخشهاى اموال خاصّ‌

موضوعات رئيسه اين بخش- كه از فقرات فقهيه جلد 5 ذكر مى‌شوند- عبارتند از: 1- لزوم يادگيرى احكام معامله، 2- شروط مربوط به طرفين معامله، 3- شروط مربوط به عوضين، 4- عقد معامله، 5- معامله فضولى، 6- إقالَه، 7- خيارات.

اول- لزوم يادگيرى احكام معامله:

1212- كسى كه مى‌خواهد به كسب تجارت كسب مشغول شود، واجب است احكام معامله را ياد بگيرد، تا در هنگام انجام معامله عالم به حكم آن باشد واز جمع آورى مال با كسب و تجارت غير مشروع سالم بماند؛ و چنانچه معامله‌اى كه حكم آن را نمى‌دانست، انجام داده باشد بايد حكم آن را سؤال كند، پس چنانچه معامله را صحيح انجام داده است حكم صحّت بر آن مترتّب كند و در ثَمَن- قيمت- يا مُثمَن- جنس مورد معامله- تصرف كند؛ و اگر معامله را صحيح انجام نداده است، چون معامله محكوم به بطلان است در ثمن يا مثمن تصرف نكند؛ و قبل از سؤال از حكم آن معامله نيز واجب است احتياط كند و در ثمن يا مثمن تصرّف ننمايد.

1213- در معامله‌اى كه از نظر حكم مشتبه بين حرام و حلال است نه از جهت مجرّد صحّت و فساد- مانند معامله‌اى كه مشكوك است بين اينكه ربويّه مى‌باشد يا نه- بر جاهل واجب است كه سؤال كند و حكمش را بدست آورد، و بعد از اطمينان به صحّت آن معامله در ثمن يا مثمن تصرف نمايد.