خواهد بود، 3- كسانى كه نذر يا عهد كرده يا قسم خورده باشند كه در جهاد شركت نمايند، 4- كسانى كه براى شركت در جهاد اجير شده و خود را براى آن اجاره داده‌اند، 5- كسانى كه با شرط ضمن عقد لازم متعهد شده‌اند كه در جهاد شركت كنند، 6- افرادى كه در هنگام بهم رسيدن دو لشكر و يا در هنگام صف بستن دو لشكر در صحنه نبرد حاضر شوند.

1051- اگر ادامه جهاد نياز به كمكهاى مادى داشته باشد، بر همه كسانى كه توان مالى دارند واجب است به اندازه توان خود كمك نمايند.

1052- كسى كه جهاد بر او واجب شده، اگر قرضى داشته باشد كه زمان پرداختش پيش از برگشت از جهاد است يا زمان پرداخت آن رسيده ولى نمى‌تواند آن را اداء كند، طلبكار نمى‌تواند مانع رفتن او به جهاد شود.

1053- اگر پدر و مادرى كه عاقل و آزادند فرزند خود را از شركت در جهاد ابتدائى يا جهاد دفاعى نهى كنند، چنانچه جهاد بر او واجب عينى باشد، نهى آنان تأثيرى ندارد و بايد در جهاد شركت كند؛ ولى اگر جهاد بر او واجب كفايى باشد و نيروى كافى در جبهه باشد و شركت او در جهاد موجب اذيّت پدر و مادر شود، مخالفت با آنان جائز نيست.

سوم- انواع جهاد:

1054- جهاد بر دو نوع است: 1- جهاد ابتدائى، كه در اين جهاد به منظور دعوت كفار و مشركين به اسلام و عدالت است، و در حقيقت هدف از جهاد ابتدائى كشور گشايى نيست، بلكه دفاع از حقوق فطرى ملّت‌هايى است كه توسط قدرت‌هاى كفر و شرك و طغيان، از خدا پرستى و توحيد و عدالت محروم شده‌اند، 2- جهاد دفاعى، كه براى جلوگيرى از هجوم كفار يا نقض پيمان اهل ذمّة يا طغيان بُغاة- شورشيان مسلّحى كه بر امام معصوم يا فقيه جامع الشرائط خروج كرده‌اند- صورت مى‌گيرد.

1055- جنگ با شورشيان مسلّح واجب كفائى است و تأخير در آن از گناهان كبيره مى‌باشد.

1056- اهل ذمّه- يعنى كفارى كه زندگى تحت حاكميت اسلام را با شرائط جزيه پذيرفته‌اند و به همين سبب مسلمانان با آنان صلح كرده‌اند- تا زمانى كه به شرائط مقرّره ملتزم باشند، بايد جان،