دسته اول- شروط تكليف:

شروط تكليف سه چيز مى‌باشند:

شرط اول- بلوغ:

1- غير بالغين- دختر باشند يا پسر- تكاليف الزاميّه الهى يعنى واجبات و محرّمات براى آنان جنبه الزام و مسؤوليّت اخروى ندارند و عقاب ثابت نمى‌كنند؛ و چون عبادت غير بالغين تمرين نيست بلكه مشروع است، لذا همه عبادات- اعم از واجب و مستحب- براى غير بالغين مستحب مى‌باشند، پس سزاوار است كه و الدين و متكفّلين امر، آنها را قبل از رسيدن به سن تكليف به نماز خواندن و روزه گرفتن عادت دهند، و لو اينكه فقط قسمتى از روز را روزه بگيرند.

2- امور غير تكليفى دامن‌گير غير بالغ مى‌باشند، پس اگر مثلًا غير بالغ مال كسى را تلف كند ضامن است، هرچند تا زمان بلوغ ملزم به دادن عوض نيست؛ امّا بعد از بلوغ بايد عوض آن را بدهد، و مثل تلف كردن است حيلوله، يعنى مالى را در جايى دفن كند كه مالك دسترسى به آن نداشته باشد، يا جايى را كه مال را در آن دفن كرده‌است فراموش كند، كه مانند اين دو مثال را تعبير به ضمان حيلوله مى‌كنند.

3- بر اولياء غير بالغين واجب است آنها را امر به معروف ونهى از منكر كرده و از آتش و سَخَط خداى تعالى نگهدارند، به اين صورت كه قبل از بلوغ با استفاده از شيوه‌هاى مختلف- اعم از تأديب و ترهيب و ترغيب و غيره- عملًا آنها را براى اطاعت خدا و تقرّب به او مهيّا كنند.

علائم بلوغ:

4- بلوغ پسر و دختر به سبب يكى از سه امر زير مشخص مى‌شود:

اول: بيرون آمدن منى، در خواب باشد يا در بيدارى، به سبب جماع و اتصال جنسى باشد يا به غير آن.

دوم: روييدن موى زبر و خشن بر عانه، يعنى زير شكم (بالاى عورت).