ما مى‌گوييم اصل ماده چيست؟

دانشمندان آنان جواب دادند: تمام ماديات به اتم ها بر مى‌گردد، و اتم ها قابل تجزيه نبوده و ازلى هستند، و از حركات و تقلبات و جمع و تفريق آنها، اجسام مادى به وجود مى‌آيند.

اين ادعا اوّلًا فاقد دليل است، نه دليل عقلى دارد و نه دليل علمى كه به يكى از حواس پنجگانه برسد. به علاوه كه ماديين دلايل عقلى را قبول هم ندارند.

و ثانياً قول به بساطت اتم ها و عدم تركب آن ها، به دوره نادانى انسان ها بر مى‌گردد؛ امروز همه مى‌دانند اتم ها بسيط نيستند و داراى اجزايى مى‌باشند. و بمب اتم در جنگ دوم جهانى بر دو شهرى از شهر هاى جاپان استعمال شد و خسارات و تلفات زيادى به بار آورد.

تازه اجزاى اتم- از جمله پروتون ها و نوترون ها و الكترون ها- هم بسيط نيستند، و آخرين تجزيه آن ها اجزاى مسمى به «كواركات» است كه قبلا مطلبى در مورد آن ها نقل كرديم، و آينده هم بر اين اجزاى جديد رحم نخواهد كرد و چه بسا كه مورد تجزيه مجدد قرار بگيرند.

دلايلى كه فلاسفه و متكلمين ما هشت صد سال قبل بر بطلان بساطت" اتم ها" و" جواهر فرد" اقامه كرده اند به طور قطعى ثابت مى‌دارند كه جزء بسيط در جهان مادى وجود ندارد، بلكه ممكن نيست كه به وجود آيد. و همه اجزاى ماده حتى جزء هزارم اتم مركب است.

و ثالثاً فطرت و عقل انسان قاطعانه شهادت مى‌دهد كه حركت ذرات و تحولات و تطورات آن ها كه موجب تركب اجسام مى‌شود، ذاتى نمى‌باشد؛ بلكه اين حركت ها مانند خود ماده مخلوق آفريدگار جهان كه علم و قدرت او به دلايل عقلى عين ذات او است، مى‌باشد.

كدام وجدان و فطرت و كدام عقل مى‌پذيرد كه ماده بى شعور، اتقان صنع و