هر عنصر چه اندازه در بدن آدمى هست، و هر عنصر از لحاظ وظائف الاعضاء چه اثرى در بدن انسان دارد، و كاهش يا فقدان آن چه اثرى مى‌كند.[1]

8) علاقه امام صادق به تعليم و تدريس‌

آنچه مطمح نظر محقق است اين مى‌باشد كه فرا گرفتن علم به شناسايى خداوند كمك مى‌نمايد، و آدمى علم را به همت خود فرا مى گيرد، يعنى مبتكر و كاشف مى‌شود، يا اينكه از ديگران كسب فيض علمى مى‌نمايدو جز نوابغ كه در راه علم كاشف مى‌شوند. افراد عادى علم را از ديگران فرا مى گيرند؛ همان طور كه در زمان جعفر صادق كه در علم مرد نابغه بود، شيعيان و پيروان فرق ديگر اسلامى، علم را از او فرا مى گرفتند. جعفر صادق پايه فرهنگ مذهب شيعه را فقط بر ايمان نگذاشت، بلكه علم را يكى از اركان هاى قوى فرهنگ مذهب شيعه كرد.

او به آنچه براى بقاى مذهب شيعه پايه گذارى كرد ايمان داشت، و دليل ايمانش اين بود كه تا آخرين روز زندگى مشغول افاضه بود، و علومى را كه مى‌دانست به ديگران مى آموخت بدون اينكه پشيزى از كسى دست مزد بگيرد.

او نه فقط بدون اينكه حق التعليم بگيرد، در تمام عمر مشغول تدريس بود و آنچه مى‌دانست به ديگران مى آموخت، بلكه از اموال خود به كسانى كه در محضر او درس مى خواندند و مى‌دانست كه احتياج دارند، بذل مى‌نمود؛ بدون اينكه هيچ يكى از شاگرادانش بدانند كه از جعفر صادق اعانه مى گيردند. وى با پول خود كتاب خريدارى مى كرد و در دسترس شاگردان مى گذاشت، و وقتى نسخه كتابى منحصر به فرد بود و تمام شاگردان بايستى آن را بخوانند به چند كاتب اجرت مى‌داد تا اينكه كتاب را در چند نسخه بنويسند.

[1] - صص 220 تا 224.