مى‌شود خلاصه اين كه إنسان- يعنى نوع آن- بدون در نظر داشت دين و اخلاق و سيره عملى او در زندگانى فردى و اجتماعى، در عالم تكوين و وجود و هستى در بهترين درجه قرار دارد و حكمت ازلى حق در حق او چنين روا داشته است.

او بر اساس همين استعداد اعلى بر دريا و زمين (و حتّى فضا) سوار و مسلّط شد و از طيبات صاحب روزى شد و زمين پر از خاك را براى خود از ميوه هاى رنگارنگ و معادن مختلف به وسيله علم خود بهترين بستر زندگانى بساخت.

خلافت الهى‌

خداوند از اوّل اعلام كرد كه من آدم را جانشين خود قرار مى دهم، ملائكه جنبه سفّاكى و خون ريزى و تباه روزى بنى آدم را وسيله خوبى براى كسب خلافت الهى براى خود تشخيص دادند و لهذا خواهان اين مقام براى خود شدند، خداوند به آنان فرمود من در وجود آدم (يعنى نوع آدم يعنى بنى آدم) چيزى را مى دانم كه شما نمى دانيد، وقتى استعداد علمى آدم براى ملائكه ثابت شد ملائكه از نامزدى خود از اين مقام منصرف شده و تسليم به امر خداوند و خلافت آدم شدند.

خلافت دو معنى دارد:

اوّل: جانشين فردى مقام فرد ديگر، مانند متصدّى شدن معاون رئيس، مقام رئيس را در فرض غيبت او. اين گونه جانشنى در مورد خداوند مستحيل است و مخالف عقل، زيرا همه عوالم و جهان هاى امكانى در حدوث وبقاى خود به إراده واجب الوجود نياز دارد و جز واجب الوجود كه علم و قدرت و اشراف لايتناهى دارد، ديگر كسى و چيزى كه قهراً همه چيز او محدود است، نمى تواند حتّى در يك قريه كوچكى جانشين خداوند شود. و براى واجب، هيچ گونه غيبتى و غفلتى و حاجتى بغير تصوّر نمى‌شود؛ و احاطه او بر همه مخلوقات از صبح خلقت تا شام ابد (كه ابديت شام ندارد) بر قرار است.