بندگان خود) بر مى‌گرديم و شما شكست مى‌خوريد و فلسطين دوباره به دست مسلمانان خواهد افتاد. به اميد آن روز.

طبيعت إنسان‌

وَ كانَ الْإِنْسانُ عَجُولًا (الإسراء: 11) إنسان همواره عجول و شتاب زده است.

خوانندگان عزيز به مطالب ذيل توجه داشته باشند:

اولًا: إنسانها استعداد شر وخير و مكارم اخلاقى و مساءى‌[1] اخلاقى را دارند.

ثانياً: استعداد اصلاح و إفساد خود و ديگران را نيز دارند.

ثالثاً: طبيعت افراد نسبت به صلاح و فساد و تمايل به اقسام خير و شر، يك‌سان نيست. بعضيها از اول تمايل بيشتر به صلاح و يا به فساد دارند كه در اخبار طينت در بحارالأنوار (جزء 4 يا 5) آمده است و من در يكى از كتابهاى عربى خود در بحث جبر و تفويض و امر بين الأمرين تشريح مفصّلى داده‌ام.

رابعاً: اين اختلاف و زيادتى و كمى تمايل افراد به خير و يا شر به حد إجبار و إضطرار نمى‌رسد تا مسقط تكليف شرعى گردد. و اين موضوع تا حدى حسّى مى‌باشد. خوبان بد مى‌شوند و بدان خوب مى‌گردند. اين طبيعت آدمى از تربيت خوب و بد و از حادثات مؤثر محيط كوچك و بزرگ در عصر ما محيط بين المللى (انترنت) و از صفات و اخلاق پدران و مادران و اجداد و جدّات مطابق قانون وراثت تكوينى و كيفيت غذا و هوا و فعاليتهاى سياسى و غيره كه ممكن است همه زير عنوان محيط جمع شوند، در حالت نوسان است إنسانها بر همين اساس عجول و جهول و ذهول و ... مى‌شوند و نيز صبور و وقور و زكى و فهيم و زرنگ مى‌گردند. (عوامل شخصيت: تربيت، توارث و محيط)

همين عوامل است كه بدون اينكه اختيار و إراده إنسان را سلب كنند او را تا داخل متن‌

[1] - مساءى مصدر ميمى به معناى بديها.