مسخر و منقاد فرمان (تكوينى) خداوند هستند.

بعضى از دانشمندان در اواسط قرن بيستم ادعا كرده‌اند كه قسمتى از اشعه ستارگان دور (اشعه كيهانى) كه به زمين مى‌رسد براى علم جيالوژى و شناخت عمر اشيا مفيد است. احتمالًا در اين آيه به آن اعتناء نشده است؛ چون فايده آن مانند فوايد و منافع خورشيد و روز و شب و ماه نيست. والله العالم.

چنانچه اهتداى به نجوم كه آيه 14 آن را تذكر داده نيز موجب صدق تسخير براى ما نيست.

البته دريا و اقيانوسها نيز مسخّر إنسان است كه ابرها از آن به وجود مى‌آيد و آب شيرين وگوشتهاى تازه دريا[1] براى حيات‌ما، به ما، مجانى مى‌دهد و همه آنچه كه در زمين است نيز براى ما آفريده شده است‌ «خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً ..» (البقرة: 29)

بلى در سوره لقمان آيه 20 مى‌فرمايد: «أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ ..» (لقمان: 20) تفسير اين آيه به عهده علوم است كه در آينده ها براى ما بگويند.

نعمتهاى بى حساب خداوند

«وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لا تُحْصُوها إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ» (النحل: 18)؛ قرآن در بسيارى از آيات خود إنسان‌ها را به نعمتهاى مادى و معنوى خداوند متوجه مى‌سازد و اين توجه سه فايده سر نوشت‌ساز براى آنان دارد:

يك: جهان بينى توحيدى را در روح آنان تقويت مى‌كند كه همه چيز از خداوند است و در دار و سراى وجود، جز اراده او مؤثر نيست.

دو: محبت آنان را به خداوند ببار مى‌آورد؛ زيرا إنسان به طبيعت خود، فاعل خير رسان‌

[1] - مشهور فقها تنها ماهى ها را حلال دانسته‌اند ولى به نظر من بسيارى از حيوانات ديگر دريايى نيز قابل استفاده است خصوصاً در موقع نياز شديد حتى اگر به حالت اضطرار نرسد.