پژوهشى در باره احاديث نزول قرآن بر هفت حرف‌[1]

حديث نزول قرآن بر هفت حرف، با مضامين مختلف و در عين حال نزديك به هم، به طور گسترده در منابع روايى اهل سنت آمده است. برخى فراوانى اين روايات را در حدّ تواتر مى‌دانند. ابن جزرى نام بيست تن از صحابه را ذكر كرده كه اين حديث را از پيامبر نقل كرده‌اند.[2] بخارى، مسلم، ابى داوود، ترمذى، و نسائى، از صاحبان صحاح ستّه، هر يك با گشودن بابى مستقل به طرح اين روايات پرداخته‌اند. در هر حال به نظر مى‌رسد همه اهل سنت اصل اين روايات را مسلّم و پذيرفته شده مى‌دانند. شمارى از اين روايات بدين شرح اند:

حديث «هفت حرف» در منابع اهل سنّت‌

احاديث «هفت حرف»، در منابع اهل سنّت، به تكرار و تنوّع، روايت شده‌اند:

1. بر پايه روايتى، عمر بن خطاب با هشام بن حكيم در چگونگى قرائت آيه‌اى از سوره فرقان اختلاف كردند. براى داورى به نزد پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله رفتند و آن حضرت قرائت هر دو را با وجود اختلاف تأييد كرد و فرمود:

إنَّ القُرآنَ نَزَلَ عَلى‌ سَبعَةِ أحرُفٍ.[3]

قرآن، بر هفت حرف، نازل شده است.

[1]. اين پژوهش، به وسيله حجة الاسلام والمسلمين دكتر على نصيرى( عضو هيئت علمى دانشگاه علم و صنعت ايران)، انجام شده است.

[2]. النشر فى القراءات العشر: ج 1 ص 21.

[3]. مسند ابن حنبل: ج 1 ص 24.