1/ 5 معناى ظاهر و باطن قرآن‌

429. بصائر الدرجات‌- به نقل از فضيل بن يسار-: از امام باقر عليه السلام در باره اين روايت كه: «هيچ آيه‌اى از قرآن نيست، مگر آن كه ظاهرى دارد و باطنى» پرسيدم.

فرمود: «ظاهرش همان تنزيل آن است، و باطنش، تأويل آن، كه چيزهايى از آن قبلًا تحقّق يافته است و چيزهايى از آن، هنوز تحقّق نيافته است، [هميشه‌] جارى است همان گونه كه خورشيد و ماه جريان دارند. هر گاه تأويل چيزى از آن فرا رسد، براى مردگان، چنان خواهد بود كه براى زندگان است. خداوند فرموده است: «و تأويلش را جز خدا و ريشه‌داران در دانش، كسى نمى‌داند»[1]. ما آن را مى‌دانيم».[2]

430. معانى الأخبار- به نقل از حمران بن اعيَن-: از امام باقر عليه السلام در باره ظاهر و باطن قرآن پرسيدم. فرمود: «ظاهرِ آن، كسانى هستند كه [آيات‌] قرآن در باره آنها نازل شده است و باطنِ آن، كسانى هستند كه مانند آنها عمل كرده‌اند، و آنچه در باره آن كسان نازل شده، در باره اينان نيز جارى است».[3]

1/ 6 نمونه‌هايى از تفسير باطنى‌

431. مجمع البيان‌- به نقل از عبد اللَّه بن عمر-: پيامبر صلى الله عليه و آله اين سخن خدا: «بزرگوار است آن كه به‌

[1]. آل عمران: آيه 7.

[2].

[3].