423. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: قرآن بر چهار وجه، نازل شده است: حلال و حرام- كه عذر هيچ كس به خاطر بى‌اطّلاعى از آنها پذيرفته نيست- و تفسيرى كه عرب‌ها از آن دارند و تفسيرى كه علما انجام مى‌دهند و متشابهى كه جز خدا كسى نمى‌داند و هر كس جز خدا مدّعى علم به آن شود، دروغگوست.[1]

424. امام على عليه السلام‌- در توصيه به عبد اللَّه بن عبّاس، آن گاه كه او را براى متقاعد كردن خوارج فرستاد-: با آنها با قرآن، بحث مكن؛ زيرا قرآن وجوه گوناگون دارد. تو مى‌گويى و آنها مى‌گويند؛ بلكه [با استناد] به سنّت با آنها احتجاج كن؛ چرا كه در برابر سنّت، راه گريزى [و توجيهى‌] نمى‌يابند.[2]

1/ 3 قرآن، ظاهر و باطنى دارد

425. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: هيچ آيه‌اى از قرآن نيست، مگر اين كه ظاهرى دارد و باطنى، و هيچ حرفى‌[3] از آن نيست، مگر اين كه تأويلى دارد «و تأويل آن را جز خدا و ريشه‌داران در دانش، كسى نمى‌داند»[4].[5]

426. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: هيچ آيه‌اى از قرآن نازل نشده، مگر اين كه ظاهرى و باطنى دارد، و براى‌

[1].

[2].

[3]. حرف، در اين جا به معنى« وجه» است و مقصود از آن، وجهى از كلام است كه آيه يا آياتى مشتمل بر آن‌است، از قبيل: امر، نهى، موعظه، ترغيب، تهديد و مانند اينها. بنا بر اين، هيچ وجهِ سخنى در قرآن نيست، مگر آن كه تأويلى دارد.

[4]. آل عمران: آيه 7.

[5].