شاهد ديگر آن كه، روايات اسلامى، بشارت‌هاى تورات و انجيل در مورد پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله را به كتاب‌هايى نسبت مى‌دهد كه گرچه در مجموعه عهد عتيق و جديد هستند، اما در ضمن اسفار خمسه تورات و نيز اناجيل اربعه نيستند. با اين شواهد مى‌توان نتيجه گرفت كه بشارت‌هاى مورد اشاره قرآن كريم، در مجموعه عهد قديم و عهد جديد يهوديان و مسيحيان موجود بوده است. از اين رو ما نيز مى‌توانيم بشارت‌هاى موجود در كليه كتاب‌هاى عهد قديم و جديد را به عنوان بشارت‌هاى تورات و انجيل معرفى كنيم.

نكته ديگر كه لازم است يادآورى شود اين است كه صرف نظر از برخى اختلاف نسخ و قرائات و نيز اختلاف در ترجمه‌ها، مجموعه عهد عتيق و جديدِ امروزى تقريباً همان چيزى است كه در زمان نزول قرآن نيز مورد استفاده يهوديان و مسيحيان بوده است؛ زيرا نسخه‌هايى از كتب عهدين در كتابخانه‌ها و موزه‌هاى جهان موجود است كه متن آن، تا حدّ زيادى با متن عهدين امروزى مطابقت مى‌كند.[1] بنا بر اين اگر بشارت‌هاى مربوط به پيامبر اسلام در تورات و انجيلِ زمان نزول قرآن موجود بوده است، هم اكنون نيز ما بايد بتوانيم آنها را و يا بقايا و ردّپايى از آنها را در عهدين بيابيم.

كتاب مقدّس موجود، چه مى‌گويد؟

گرچه ممكن است در سنّت شفاهى و نيز برخى از كتاب‌هاى اپوكريفاى‌[2] موجود و

[1]. ر. ك: تاريخ كليساى قديم: ص 77؛ باستان‌شناسى كتاب مقدس: ص 116.

[2]. يهوديان و مسيحيان داراى دو دسته كتب و نوشته‌هاى مقدس هستند، يكى كتب قانونى كه به آنها كَنُن() مى‌گويند كه آنچه قبلًا در مورد كتاب‌هاى عهد قديم و جديد گفتيم، كتاب‌هاى قانونى آنهاست. ديگرى كتب مشكوك و غير معتبر( از نظر پيشوايان رسمى) كه به آنها اپوكريفا() مى‌گويند. احتمالًا برخى از اين نوشته‌هاى موسوم به اپوكريفا در ميان يهوديان و مسيحيان شبه جزيره عربستان رواج داشته است و چه بسا بشارت‌هاى مربوط به پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله در آنها صراحت بيشترى داشته است. به طور مثال، برخى از معجزات مربوط به عيسى عليه السلام مانند سخن گفتن در گهواره، دميدن در قالب گلين پرنده و ... در متن اناجيل رسمى نيست، اما هم اينك نيز مى‌توان آنها را در كتب اپوكريفاى مسيحى مانند انجيل عربى طفوليت و انجيل توماس مشاهده كرد.