امام رضا (ع)، در حديثى از جدّش امام باقر (ع) نقل كرده كه فرمود:

ينْبَغِى لِلْمُؤْمِنِ أَنْ يكونَ دُعَاؤُهُ فِى الرَّخَاءِ نَحْواً مِنْ دُعَائِهِ فِى الشِّدَّةِ لَيسَ إِذَا أُعْطِى فَتَرَ فَلَا تَمَلَّ الدُّعَاءَ فَإِنَّهُ مِنَ اللهِ عزوجل بِمَكان‌[1].

سزاوار است كه دعاى مؤمن در هنگام آسايش، همانند دعايش در هنگام سختى‌هايش باشد، نه اين‌كه وقتى به او اعطا شد، سست گردد. پس، از دعا، ملول و سست، مشو؛ چرا كه دعا در پيشگاه خداوند متعال، داراى جايگاهى [والا] است.

در اين حديث، دعا و دريافت پاداش به واسطه آن، مورد توجّه قرار گرفته است و امام (ع)، توجّه به آن را مورد تأكيد قرار مى‌دهد.

ج. شكيبايى‌

شكيبايى، عاملى باز دارنده از ايجاد سستى و تنبلى است. شكيبايى، در تنگناها و مشكلات، مصيبت‌ها و مخاطرات، مانع به وجود آمدن سستى مى‌گردد. صبر، اگر جزئى از صفات بارز شخصيتى فرد شده باشد، در برابر بروز حالت سستى و كسلى، مانع ايجاد مى‌كند و از پيشرفت آن، جلوگيرى مى‌نمايد. رسول گرامى اسلام، نشانه فرد شكيبا را در سه چيز مى‌داند:

عَلَامَةُ الصَّابِرِ فِى ثَلَاثٍ: أَوَّلُهَا أَنْ لَا يكسَلَ، وَ الثَّانِيةُ أَنْ لَا يضْجَرَ، وَ الثَّالِثَةُ أَنْ لَا يشْكوَ مِنْ رَبِّهِ عزوجل لأِنَّهُ إِذَا كسِلَ فَقَدْ ضَيعَ الْحُقُوقَ وَ إِذَا ضَجِرَ لَمْ يؤَدِّ الشُّكرَ وَ إِذَا شَكا مِنْ رَبِّهِ عزوجل فَقَدْ عَصَاهُ.[2]

نشانه فرد شكيبا، سه چيز است: اوّل، آن كه سستى نمى‌ورزد؛ دوم، آن كه افسرده [و دل‌تنگ‌] نمى‌شود؛ سوم آن كه از پروردگار

[1]. الكافى، ج 2، ص 488، ح 1.

[2]. علل الشرائع، ج 1، ص 498.