وجود ضرب المثل‌هاى متعدّد در ادبيات فارسى همچون «چاه مكن بهر كسى، اوّل خودت دوم كسى»، «يك سوزن به خود بزن، سپس يك جوالدوز به ديگرى» و ... دليل آشكارى بر لزوم توجّه عموم به اين فضيلت اخلاقى و توقّع آنان نسبت به رفتار منصفانه داشتن ديگران با آنهاست. همچنين وجود متون متعدّد و مثل‌هاى شاخص، حكايت از اهميت فراوان آن در تعاملات اجتماعى و نياز به تقويت رفتار مبتنى بر انصاف در جامعه مى‌كند. امام على (ع) در بيانى كوتاه به تأثير محبّت‌افزايى انصاف در تعاملات اجتماعى اشاره مى‌كند و مى‌فرمايد:

الإنصافُ يُؤلِّفُ القُلوبَ.[1]

انصاف، دل‌ها را به يكديگر پيوند مى‌زند.

امّا در باره انصاف، اشاره به دو نكته، ضرورى است: نخست، چيستى انصاف و دوم، پيامد آن.

يكى از اركان روابط اجتماعى انسانى و بويژه زندگى مشترك، انصاف‌ورزى است. انصاف به هر ميزان كه پايه‌هاى يك زندگى را محكم و استوار مى‌سازد و به روابط خانوادگى و اجتماعى استحكام مى‌بخشد، بى‌انصافى، آن را متزلزل مى‌سازد و پيوندها را سست و دوستى‌ها را به دشمنى مبدل مى‌كند. كيست كه خواستار انصاف نباشد و رفتار منصفانه با خويش را طلب نكند؟ و كيست كه برخوردهاى غيرمنصفانه، او را به شدّت نرنجاند و خاطرش را مكدّر نسازد؟

اين صفتِ اخلاقىِ زيبا- كه مفهومى فراتر از رفتار عادلانه دارد- در جمله‌اى معروف از معصوم (ع) نقل شده است:

[1]. غرر الحكم: ح 2116 ..